HAKKÂRİ YÖRESİNDEN ALINAN KAYAÇLARIN FİZİKSEL, YAPISAL VE RADYASYON ZIRHLAMA ÖZELLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Abstract

Bu çalışmada Hakkâri yöresinden alınan granit, kil, doğal çimento ve kuvarsın fiziksel, yapısal ve radyasyon zırhlama özellikleri araştırılmıştır. Kayaçlar agat havan kullanılarak toz hale getirilmiş ve bu örneklerin ICP, XRD ve FT-IR ile yapısal özellikleri araştırılmıştır. Ardından bu tozlar pellet haline getirilerek Arşimet yöntemi ile yoğunluk ölçümü gerçekleştirilmiştir. Radyasyon soğurma parametrelerinden olan kütle soğurma katsayısı (MAC, cm2/g), ortalama serbest yol (MFP, cm), yarı kalınlık (HVL, cm) ve etkin atom numarası (Zet) değerleri 80.99-383.84 keV enerji aralığında deneysel olarak belirlenmiştir. Numunelerin yoğunluğu kuvars için 2.65g/cm3, kil için 2.01g/cm3, doğal çimento için 2.42g/cm3 ve granit için 2,76 g/cm3 civarında elde edilmiştir. XRD analizleri kayaçlar içerisinde kalsit ve kuartz yapılarının varlığını ortaya çıkarmış, ayrıca kayaçların tane büyüklüğünün 26,79 ila 29,57 nm arasında olduğunu göstermiştir. MFP ve HVL sıralaması MFPkuartz<MFPçimento<MFPkil<MFPgranit ve HVLkuartz <HVLçimento <HVLkil< HVLgranit' şeklinde ve etkin atom numarası sıralaması da Zet(kuartz)> Zet(çimento)> Zet (kil)> Zet(granit) şeklinde tespit edilmiştir. Elde edilen bu veriler sonucunda incelenen numuneler içerisinde soğurma kapasitesi en yüksek numunenin kuartz olduğu, soğurma kapasitesi en düşük numunenin ise granit olduğu tespit edilmiştir.