KÜLSÛM b. AMR el-ATTÂBÎ’NİN HAYATI VE ŞAİRLİĞİ

Abstract

Külsûm b. Amr el-Attâbî, Abbâsî dönemi Arap edebiyatının önde gelen şairlerinden biri olarak hem hayatı hem de sanatıyla dikkat çekmiştir. Kınnesrîn’de doğmuş ve şiir yeteneği erken yaşlarda fark edilmiştir. Eğitimine Kınnesrîn’de mescit ve camilerde yürütülen ilim ve şiir halkalarına katılarak başlamıştır. Daha sonra Basra’da, dönemin ünlü şairlerinden Beşşâr b. Bürd’in (ö. 167/783) yanında devam etmiş; ardından Kûfe, Bağdat ve Horasan gibi önemli ilim merkezlerinde kendini geliştirmiştir. Abbâsî saraylarında büyük şöhret kazanmış, özellikle Halife Hârûn er-Reşîd (ö. 193/809) ve Me’mûn (ö. 218/833) dönemlerinde yüksek itibara erişmiştir. Attâbî’nin eserlerinde methiye, gazel, tasvir ve hikemî (Didaktik) şiirler öne çıkmakta olup, döneminin siyasi ve kültürel ortamının izlerini taşımaktadır. Eserlerinde özellikle hikemî unsurlar ve kardeşlik temaları öne çıkmaktadır. Şiirlerinde yer alan bilgelik dolu öğütler, toplumsal ve ahlaki değerlere verdiği önemi yansıtırken, kardeşlik vurgusu da şiirlerinin en belirgin temalarından biri olmuştur. Edebî kimliği, hem doğuştan gelen yeteneği hem de zorlu ilim yolculuklarıyla pekişmiştir. Yaşamı boyunca ilmî ve edebî seyahatler yapmış; Basra’dan Kûfe’ye, Bağdat’tan Yemen’e kadar geniş bir coğrafyada ilim ve şiir öğrenimini derinleştirmiştir. Abbâsî dönemi Arap edebiyatının büyük dönüşümlerin yaşandığı bir dönem olarak kabul edilir. Külsûm b. Amr el-Attâbî de bu dönemde etkili şiirleriyle şairliğini kanıtlamış ve adını büyük şairler arasına altın harflerle yazdırmıştır. Tez çalışması, Attâbî’nin hayatını, yetiştiği siyasi ve kültürel ortamı, Abbâsî devlet adamlarıyla olan ilişkilerini ve şiirlerini detaylı bir şekilde incelemektedir. Şairin şiirlerinde yer alan temalar, sanat anlayışı ve edebi kişiliği ele alınarak, Arap edebiyatının gelişimine katkıları değerlendirilmiştir.