TÜRKİYE’NİN KARANTİNA LİSTESİNDE OLAN SU SÜMBÜLÜ [Pontederia (=Eichhornia) crassipes (Mart.)]’NÜN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE BAĞLI OLARAK DAĞILIM ALANLARININ BELİRLENMESİ

Abstract

Pontederia [=Eichhornia] crassipes (Mart.) Solms (Pontederiaceae) dünyada tropikal, sıcak ve ılıman tatlı su alanlarında yaygın olarak görülen ve en hızlı çoğalan istilacı bir bitki türüdür. Bu bitki, genel olarak sulak alanlarda en fazla sorun oluşturan bitki olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla Türkiye'de bu bitki karantina listesinde yer almaktadır. İklim değişikliğinin, gelecekte istilacı türlerin dağılımını önemli ölçüde değiştirmesi beklenmektedir. Bu çalışmada MaxEnt modeli kullanılarak, P. crassipes’in iklim değişikliğine bağlı olarak dünya, Avrupa ve Türkiye’deki dağılım alanları tahmin edilmiştir. Hedef türün dağılım alanları iki farklı iklim değişikliği senaryosu, yani Ortak Sosyo-ekonomik Yollar (SSPs), SPS126 (ılıman iklim değişikliği), SSP585 (şiddetli iklim değişikliği) ve beş farklı zaman (mevcut, 2021-2040, 2041-2060, 2061-2080 ve 2081-2100) altında tahmin edilmiştir. P. crassipes’e ait dağılım verileri farklı veri tabanlarında elde edilmiş ve 3834 koordinat modele dahil edilmiştir. Korelasyon katsayısı >0,7 olan 10 iklim değişkenleri modellemeye dahil edilmiştir. MaxEnt modelinin tahmin gücü, Alıcının Altındaki Alan Çalışma Karakteristik Eğrisi (AUC) değerleri kullanılarak kontrol edilmiştir. MaxEnt modeli çalıştırılmadan önce optimize edilmiş ve LQHPT teknikleri ile düzenlileştirme çarpanı 1 ayarları ile model eğitilmiş ve test edilmiştir. MaxEnt modelin AUC değeri mevcut ve gelecek iklim koşulları altında 0.94 olarak belirlenmiştir. Bu durum MaxEnt modelinin mevcut iklim koşulları altında P. crassipes’in dağılım alanlarını çok yüksek tahmin gücü ile tahmin ettiğini ortaya koymaktadır. Model Avrupa'da bitkinin dağılım alanlarının sürekli artacağını tahmin ederken, Dünya’da ise dağılım alanlarının daralacağını tahmin etmiştir. Nitekim Türkiye'de hafif iklim değişikliği senaryoları altında dağılım alanlarının %4.68 ile %61.73 arasında genişleyeceği fakat şiddetli iklim değişikliği senaryoları altında ise %2.71 ile %11.24 arası habitat daralmasının olacağını tahmin etmiştir. Dolayısıyla, Türkiye'de bitkiye karşı karantina tedbirlerinin daha da sıkılaştırılmasına ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.