TÜRKİYE'DE İLAHİYAT AKADEMİSİNİN ALEVİLİK MESELESİNE YAKLAŞIMI

Abstract

Din, din ekseninde oluşan gruplar ve cemaatler toplumsal yapı dinamiklerini oluşturan ve etkileyen birer sosyal sistemdir. Özellikle Anadolu havzasında, sosyal sistemin parçası olan bu dini gruplar hacimli bir alanı kaplamaktadır. Alevilik, Ali’ye mensup, Ali’ye ait anlamlarına gelen; Hz. Ali ve Ehl-i Beyt sevgisiyle yoğrulmuş İslam’ın içinden bir yoldur. Köklerini geçmişten alan ve bugüne olan etkisi yok sayılamayan Alevilik, toplumsal, sosyal ve siyasi anlamda güncel bir meseledir. Bu yönüyle hakkında bir çok kez çalışılmış ve bu alana dair kapsamlı bir literatür oluşturulmuştur. Araştırmada farklı yönleriyle çeşitli zamanlarda yeniden gündeme gelen Alevilik konusuna, konunun muhataplarından olan ilahiyat akademisinin perspektifinden bakmak amaçlanmıştır. Giriş hariç üç ana bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde Aleviliği doğuran ve besleyen unsurlar; Aleviliğin, tarihselteolojik bağlamları; İslam tarihi ve İslam coğrafyası odağında ele alınmıştır. Ayrıca uzun zamandır bir arada kullanılan ve bu nedenle karıştırılan Alevilik-Bektaşilik farklılaşmasına da temas edilmiştir. İkinci bölümde Türkiye’de Alevilik meselesinin sosyolojik boyutları ilk olarak Alevilerin kendilerini algılayışları olmak üzere; Alevililik’te yeni yaklaşımlara ve Alevilerin tarih boyunca devlet ile olan ilişkilerine değinilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise Türkiye’deki ilahiyat akademisyenleri arasında Alevilik konusunda en fazla eser veren beş ismin, güncel alevi sorunları ve taleplerine yönelik düşünceleri incelenmiştir.