OLEUROPEİNİN MEME KANSERİ ÜZERİNDEKİ FİTOÖSTROJENİK ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Östrojen, meme dokusunun normal gelişiminde önemli bir rol oynar ve aynı zamanda meme kanserinin ortaya çıkışını ve ilerlemesini destekleyebilir. Östrojen, hücre çoğalmasını teşvik etmek için meme dokusu hücrelerinde bulunan östrojen reseptörlerine (ER-α ve ER-β) bağlanır. Ancak, yüksek östrojen seviyeleri, hücre bölünmesini artırarak mutasyonların birikmesine ve karsinojenez sürecinin başlamasına neden olabilir. Ayrıca östrojen, oksidatif metabolizma sonucu oluşan genotoksik metabolitler aracılığıyla da meme kanserini tetikleyebilir. Çoğu meme kanseri vakası östrojen reseptörü pozitif [ER(+)] olduğu için östrojen reseptörleri önemli bir tedavi hedefi haline gelmiştir. Ancak, hastaların klinik tedavilere ek olarak alternatif yöntemlere yönelmesi hastalığın seyri üzerinde olumlu veya olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle fitoöstrojenik aktiviteye sahip bitkiler veya fitokimyasalların çeşitli tümör modelleri üzerindeki etkinliklerinin test edilmesi önemlidir. Bu çalışmada, oleuropeinin meme kanseri hücrelerindeki östrojen reseptörleri ile etkileşimi incelenmiştir. Farklı sürelerle, tek başlarına ve kombine olarak 5 florourasil veya oleuropein uygulanmış Ehrlich asit tümörü (EAT) taşıyan farelerden elde edilen tümör hücrelerinde östrojen reseptörlerinin (ER-α ve ER β) varlığı ve ekspresyon durumları mRNA ve protein düzeylerinde araştırılmıştır. Sonuçlara göre, EAT inokülasyonundan sonraki 2. gün başlanarak 6 gün boyunca oleuropein verilen farelerde ve 5 florourasil uygulanan gruptaki farelerde ESR2 ekspresyonunda anlamlı bir değişiklik tespit edilmemiştir. Ancak bu iki bileşiğin kombinasyon halinde uygulanması durumunda, ESR2 ekspresyonu hem kontrole hem de sadece 5FU uygulanan gruba göre artmıştır. Western blot analizi sonuçları PCR bulgularıyla uyumlu olup, ER-β protein ifadesi 5FU verilen grupta artmış, OL’nin tek ve kombinasyon olarak verildiği gruplarda kontrol ile benzer bulunmuştur. ER-α'nın protein ifadesi ise 5FU’nun tek başına veya oleuropein ile kombinasyon halinde uygulanmasıyla azalmış, oleuropeinin tek başına uygulanması kontrol ile benzer bir etki göstermiştir. Oleuropeinin meme kanserinden koruyucu etkisini araştırmak için oluşturulan grupta, ER-β'nın mRNA düzeyindeki ekspresyonu artarken ER-α ve ER-β protein ifadesi azalmıştır. Bu bulgu, oleuropeinin uzun süreli alımında ER-β mRNA ekspresyonunu artırırken bu mRNA'ların fonksiyonel olmayabileceğini ve proteine dönüşmesinin başka bir mekanizma ile engellendiğini düşündürmektedir. Tümör inisiyasyonu üzerinde oleuropeinin etkisini gözlemlemek için 8 gün uygulamanın ardından ER-β'nın ekspresyonunun hem mRNA hem de protein düzeyinde arttığı, ER-α'nın protein ifadesinin ise kontrol ile benzer olduğu belirlenmiştir. Oleuropeinin meme kanseri hücrelerinde östrojen reseptörleri ile etkileşime girebildiği ve bu reseptörlerin ekspresyonunda değişikliklere neden olabildiği gözlemlenmiştir. Özellikle kemoterapi alan hastalarda oleuropein kullanımı, ilacın etkinliğini değiştirebileceğinden hastalarının oleuropein kullanımında dikkatli olmaları önerilmektedir