KAMU SAĞLIK HARCAMALARININ ETKİNLİĞİ: TÜRKİYE VE OECD ÜLKELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Bu çalışmanın konusu, Türkiye ve OECD ülkelerini ekonomik ve sosyal göstergelerle karşılaştırarak, kamu sağlık harcamalarının etkinliğini ortaya koymaktır. Çalışmada Veri Zarflama Analizi ile 2010-2021 dönemi Türkiye ve OECD ülkeleri kamu sağlık harcamaları etkinlik ölçümü ilgili dönem tüm yıllar için ayrı ayrı gerçekleştirilerek, ülkelerin kamu sağlık harcamalarının etkinliği ve etkinlik skorlarına etki eden değişkenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda literatür incelemeleri sonucunda 4 girdi ve 7 çıktı değişkeni seçilerek, 35 OECD ülkesine ait sağlık verileri analize tabi tutulmuştur. Çalışmada hem ölçeğe göre sabit getiri varsayımına yönelik çıktı yönelimli CCR hem de ölçeğe göre değişken getiri varsayımına yönelik çıktı yönelimli BCC modellerine göre analiz sonuçları ortaya konulmuştur. Kamusal bir hizmet türü olan kamu sağlık harcamalarının kâr amacı gütmemesi ve çıktıların ön planda olması nedeniyle Veri Zarflama Analizinin ölçeğe göre sabit getiri varsayımına dayanan çıktı yönelimli CCR modeli esas alınmış ve en son yıl olarak incelenen 2021 yılı verileri analiz sonuçlarına göre etkin olmayan karar verme birimleri için referans kümeleri oluşturularak, potansiyel iyileştirme oranları hesaplanmıştır. Çalışmanın sonucunda çıktı yönelimli CCR modeline göre 35 OECD ülkesinden 18’inin sağlık göstergeleri açısından etkin olduğu, diğer 17 ülkenin ise etkin olmadığı sonucuna varılmıştır. Etkin olmayan karar verme birimlerinin referans gruplarına uygun olarak etkinlik sağlamalarında hangi girdi ve çıktılarını ne oranda artırmaları ya da azaltmalarına ilişkin önerilerde bulunulmuştur.