FARKLI DOZ VE DÖNEMLERDE UYGULANAN YAVAŞ SALINIMLI AZOTLU GÜBRENİN ATDİŞİ MISIRDA (Zea mays L. var. indentata) VERİM VE VERİM UNSURLARINA ETKİSİ

Abstract

Bu çalışmada, farklı doz ve dönemlerde uygulanan yavaş salınım özellikli azot gübresinin atdişi mısırda verim ve verim unsurlarına etkisi araştırılmıştır. Deneme; Şanlıurfa ikinci ürün koşullarında, 2021 yetiştirme sezonunda, Harran Üniversitesi Osmanbey Yerleşkesinde bulunan Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri deneme alanında 3 tekrarlamalı olarak bölünmüş parseller deneme deseninde kurulmuştur. Denemenin ana parsellerini azot dozları, alt parsellerini ise uygulama dönemleri oluşturmuştur. DKC 6092 atdişi mısır çeşidi kullanılan çalışmada, 15 kg/da, 20 kg/da, 25 kg/da ve 30 kg/da olacak şekilde dört farklı azot (N) dozu kullanılmıştır ve bu dozlar bitkilere; tamamı ekimle birlikte (TE), yarısı ekimle + yarısı bitkiler 40-45 cm olunca (YE+YÜ) ve tamamı bitkiler 40-45 cm olunca (TÜ) üç farklı dönemde uygulanmıştır. Ekimle birlikte 8 kg/da fosfor gübreside toprağa verilmiştir. Parseller 5m ve 4 sıra şeklinde, sıra arası 70 cm, sıra üzeri 20 cm ve 5-6 cm derinliğinde ekim yapılmıştır. Elde edilen veriler, JMP istatistiki paket programı kullanılarak varyans analizi yapıldı, ortalamalar arasındaki fark Duncan (%5) çoklu karşılaştırma testine göre belirlenmiştir. Çalışmada; bitki boyu, ilk koçan yüksekliği, bitki sap kalınlığı, yaprak sayısı, koçan çapı, koçan tane sayısı, koçanda tane ağırlığı, bin tane ağırlığı, koçan uzunluğu, sömek oranı, hasat indeksi, hektolitre ağırlığı, tane ham protein oranı ve tane verimi incelenmiştir. İncelenen özelliklerde en yüksek değerler; bitki boyunda (20 kg/da N, YE+YÜ) 214.8 cm, ilk koçan yüksekliğinde (20 kg/da N, TE) 73.7 cm, sap kalınlığında (20 kg/da N, TE) 22.23 mm, yaprak sayısında (20 kg/da N, TE) 11 yaprak/bitki, koçan çapında (25 kg/da N, YE+YÜ), 45.74 mm, koçan uzunluğunda (20 kg/da N, TE) 20.03 cm, koçanda tane sayısında (25 kg/da N, YE+YÜ) 596 adet/koçan, koçanda tane ağırlığında (25 kg/da N, TÜ) 208.03 g/koçan, bin tane ağırlığında (30 kg/da N, YE+YÜ) 323.33 g, sömek oranında (25 kg/da N, TE) %17.06, hasat indeksinde (25 kg/da N, TÜ) %%46.09, hektolitre ağırlığında (30 kg/da N, TÜ) 78.93 kg/hl, tane ham protein oranında (30 kg/da N, YE+YÜ) %9.56 olarak bulunmuştur. En yüksek tane verimi (1270.66 kg/da), 25 kg/da N ve YE+YÜ uygulamasından elde edilmiştir, ancak uygulama metodları istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. Bitki sap kalınlığı, koçan çapı, koçanda tane sayısı, koçanda tane ağırlığı, koçan uzunluğu, hasat indeksi, hektolitre ağırlığı ve tane veriminden elde edilen değerler istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Çalışma sonucunda, tane verimi değerleri azot dozu bakımından istatistiksel olarak önemli bulunmuştur, 25 kg/da azot dozu uygulamasının en yüksek verim ve ekonomik olarak en yüksek kazancı sağladığı belirlenmiştir.