FARKLI HARİTALANDIRMA TEKNİKLERİYLE KARADENİZ BÖLGESİNİN METEOROLOJİK KURAKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Kuraklığın zamansal değiĢiminin yanında mekansal değiĢiminin de değerlendirilmesi çalıĢma bölgesi içinde kuraklık açısından riskli bölgelerin belirlenmesini sağlamaktadır. Bu tez çalıĢmasında, Karadeniz Bölgesi meteorolojik kuraklığının haritalandırılması için Ters Mesafe Ağırlıklı Enterpolasyon, Kriging ve Radyal Tabanlı Fonksiyon haritalandırma teknikleri kullanılmıĢ ve bu tekniklerin kuraklığı modelleme baĢarıları farklı istatistiksel test kriteriyle belirlenmiĢtir. Meteorolojik kuraklığın haritalandırılması için farklı haritalandırma tekniklerinin karĢılaĢtırmanın yanı sıra Standart YağıĢ Ġndeksi (SYĠ), KeĢif Kuraklık Ġndeksi (KKĠ), Erinc, De Martonne ve De Martonne-Gottman yöntemlerinin kuraklık zamansal analizinde farklı veri periyotlarındaki değiĢimleri incelenmiĢtir. 1965-2020 yılları arasındaki kuraklığın mekânsal dağılımında De Martonne ve De Martonne-Gottman ve Erinç yöntemlerinde Ters Mesafe Ağırlıklı Enterpolasyon tekniği, SYĠ yönteminde Kriging ve KKĠ yönteminde ise Radial Base Fonksiyonu tekniği en iyi haritalandırma yöntemi olmuĢtur. Kuraklık indis değerlerinin hesaplanmasında farklı girdi parametrelerinin kullanılmasının haritalandırma tekniğinin baĢarısını etkilediği belirlenmiĢtir. Kuraklığın mekânsal değerlendirilmesinden De Martonne, De Martonne-Gottman ve Erinç yöntemleriyle bölgenin YeĢilırmak havzası sınırlarında kalan orta kesiminde, SYĠ ve KKĠ yöntemlerinde ise bölgenin batı kesiminde kuraklık oluĢumunun daha büyük olduğu belirlenmiĢtir. Kuraklık ve farklı kuraklık sınıflarının oluĢumu, birinci (1965- 1992), ikinci (1993-2020) ve tüm (1965-2020) periyotlarda farklı oranlara sahip olmuĢtur. ÇalıĢma bölgesinin doğu kesiminin tüm kuraklık analizi yöntemleri ve periyotları için kuraklık riski en az bölge olduğu ve bu bölgede yağıĢlı sınıfa ait en Ģiddetli indis değerine sahip iklim sınıfının oluĢtuğu belirlenmiĢtir. Bu bölgede kuraklık riskinin değil taĢkın riskinin yüksek olduğu değerlendirilmiĢtir.