ŞANLIURFA İLİNDE ANTEPFISTIĞI PAZARLAMA AĞI VE ANTEPFISTIĞI ÜRETİCİLERİNİN ÖRGÜTLENME ALGISI

Abstract

Antepfıstığı ilk çağlardan beri bilinen ve ticari değeri olan bir tarımsal üründür. Bu nedenle ilk çağlardan itibaren ‘‘Yeşil Altın”, “Meyvelerin Kralı”, “Altın Ağaç” ve “Kral Meyvesi” gibi isimler ile tanınmış ve günümüze kadar gelmiştir. Antepfıstığı kendine has bir lezzete sahip ve besin değeri bakımından oldukça zengin bir meyvedir. Antepfıstığının Orta Asya ve Yakın Doğu olmak üzere iki gen merkezi bulunmaktadır. Ancak günümüzde 30-45 güney-kuzey paralelleri arasında, genellikle kuzey yarım kürede ve mikro klima olarak ifade edilebilen alanların hemen hemen hepsinde yetiştirilmektedir. Dünya antepfıstığı üretiminin yaklaşık %23’ü Türkiye’de yapılmaktadır. Şanlıurfa ili 2020 yılında 124 534 ton antepfıstığı üretim miktarı ile Türkiye’de birinci sıradadır. Şanlıurfa’da üretilen antepfıstığı Türkiye üretiminin yaklaşık %42’sine denk gelmektedir. Şanlıurfa ilinde 2016 yılında “Şanlıurfa Fıstık Üreticileri Birliği” kurulmuş ve faaliyetlerine başlamıştır. Birliğin kurulma amacı; antepfıstığı üretiminde verimlilik ve kalite artışının sağlanması ile beraber tam rekabet piyasasında antepfıstığı üreticilerinin rekabet gücünü arttırmaktır. Bu çalışma ile Şanlıurfa ilindeki antepfıstığı üreticilerinin ürünlerini pazarlama konusunda izledikleri yol, pazarlama faaliyetleri, ürünleri ile ilgili piyasa fiyat oluşumları, pazarlama sorunları ve beklentileri öncelikli olarak araştırılmıştır. Bununla beraber Şanlıurfa ilindeki antepfıstığı üreticilerinin “Şanlıurfa Fıstık Üreticileri Birliği” ile ilişkileri, örgütsel faaliyetlerdeki memnuniyetleri ve antepfıstığı üretimi, saklama-depolama, işleme ve pazarlama konuları ile ilgili olarak birlikten beklentileri araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; antepfıstığı üreticileri ürünlerinin pazarlanmasında sıkıntı yaşamamakla beraber ürünlerinin fiyatının oluşumunda etkin rol alamamakta ya da güçlü bir aktör olamamaktadırlar. Bununla birlikte antepfıstığı üreticileri ile birlik arasında ilişkiler yok denilecek düzeyde azdır. Bunun en önemli nedeni antepfıstığı üreticilerinin birliğin varlığından haberdar olmamalarıdır. Şanlıurfa Fıstık Üreticileri Birliği tarafından atılacak ilk adım; birliğin antepfıstığı üreticileri tarafından görünürlük ve bilinirliğini arttırmaya yönelik olmalıdır. Birlik tarafından kurulacak bir iktisadi teşebbüs antepfıstığı üreticilerinin pazarlama kanallarında yer alan komisyoncu ve tüccarlara karşı daha güçlü olmasını sağlayacaktır. Birliğin kuracağı iktisadi teşebbüs aracılığı ile antepfıstığı üreticileri piyasada fiyat oluşumunda söz sahibi olabilecek, depolama, kavlama, paketleme ve işleme gibi süreçlerde üyelerine destek olarak oluşturulan katma değerden üyelerinin daha fazla pay almalarını sağlayabilecektir.