FUZÛLİ DİVANI DİL BİLGİSİ (FİİL)

Abstract

Fiiller dilde isimlerle birlikte temel sözcükler olarak kabul edilir. Türkçede de fiiller kök hâliyle temel söz varlığını oluşturan unsurlardandır. Bu sebeple dil bilgisi çalışmalarının önemli bir kısmını fiiller üzerine yapılan çalışmalar oluşturur. Ek ve kök bakımından zengin bir yapıya sahip olan Türkçe, üretken bir dildir. Sözcük türlerinin iki temel unsurundan birini oluşturan fiiller, Türkçede kök veya gövde özellikleri ve aldıkları eklerin özellikleri bakımdan incelenmektedir. Klasik edebiyat dönemi denen döneme ait hem nazım hem de nesir eserlerin tespiti ve günümüz Türkçesine aktarılması önemli bir akademik çalışma alanı oluşturmaktadır. İlk akademik çalışmalar, eserlerin tanıtılması ve bu eserlerin gün yüzüne çıkarılması için eleştirel metinler oluşturulması yönünde yapılmıştır. Bu ilk çalışmalardan sonra eserler birçok farklı alanda incelenmiştir. Bugüne kadar yapılan çalışmalardan anlaşılıyor ki bu eserler yazıldığı dönemle ilgili başta tarihi, sosyal ve kültürel bilgiler olmak üzere pek çok bilgiyi aktaran bir köprü görevi gördüğü için de birçok farklı alanda incelenmiştir. Bu çalışmada Fuzuli’nin Türkçe Divanı’ndaki fiiller dilbilimsel açıdan incelenmiştir. Fiiller sahip oldukları şekil özellikleri bakımından Türkçe dil bilgisinde önemli bir yere sahiptir. Dolayısıyla onların aldığı ekler ve kullanıldığı yapılar da Türkçede araştırma konusu olarak ön plana çıkmaktadır. Bu bakımdan Osmanlı Türkçesinin özellikle fiiller ve aldıkları ekler bakımından incelenmesi tarihî metinler üzerinden Türkçenin geçirdiği süreçleri takip etmek bakımından önem kazanmaktadır. Bu çalışmada Fuzuli’nin Türkçe Divanındaki fiiller çeşitli özellikleri açısından değerlendirildi. Fuzuli’nin v Türkçe Divanından hareketle fiiller; yapı, anlam, çekim, fiilimsi ve çatı gibi özellikleri açısından ele alındı. Fuzuli gibi Osmanlı Türkçesinin önemli şairlerinden birinin eseri üzerinden Türkçenin bir dönemiyle ilgili fiiller çeşitli özellikleri bakımından ortaya konmaya çalışıldı. Ayrıca çalışmada Fuzuli’nin hayatı, kişiliği, dili ve eserlerine de kısaca yer verildi. Tez 88 sayfadan oluşmaktadır.