OKUL MÜDÜRLERİNİN KARAR VERME SÜREÇLERİ HAKKINDA ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul müdürlerinin vermiş olduğu kararların öğretmenler tarafından nasıl algılandığını incelemek, araştırmanın bulgularına dayalı olarak uygulamaya ilişkin önerilerde bulunmak. Araştırma nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada olgubilim (fenomenoloji/phenomenology) deseni yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi 2018-2019 eğitim öğretim yılında Şanlıurfa ilinin üç merkez ilçesinde (Karaköprü, Eyyübiye, Haliliye) bulunan okullardan oluşmaktadır. Örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Üç merkez ilçede bulunan farklı okul türlerinden (Meslek lisesi, Anadolu lisesi, fen lisesi, imam hatip ortaokulu, ortaokul, ilkokul ve okulöncesi) 7 okulda görev yapan 24 öğretmen ile bireysel görüşme, yine farklı okullarda görev yapan 7 öğretmen ile odak grup görüşmesi yapılarak tamamlanmıştır. Bu çalışmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu ile yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Okul müdürlerinin karar verme süreçleri ile ilgili olarak öğretmen görüşlerine yer verme durumu, iletişim becerileri, kurum içindeki tutumları, nasıl bir yöntem izledikleri, verilen kararın yararlılık durumu, çevresinden yararlanma becerisi ile liderlik özellikleri ile ilgili öğretmenlerden görüş alınmıştır. Yapılan araştırma sonucunda hem bireysel görüşmelerde hem de yapılan odak grup görüşmesinde okul müdürünün karar aşamasında okulda çalışan öğretmenden görüş almadıkları belirtmişlerdir. Ayrıca okul müdürlerinin karar verme süreçleriyle IV ilgili Odak grup görüşmesine katılan öğretmenler; genel olarak okul müdürlerinin okulda çalışan öğretmenlerin görüşlerini önemsemedikleri ve öğretmenlerin bu durumdan rahatsız oldukları, öğretmenlerin çalışma şevkini ve azmini en aza indirdiğini ifade etmişlerdir. Okul Müdürlerinin yeterli olmadığı konularda nasıl bir yol izledikleriyle ilgili olarak katılımcılar, okul müdürlerinin hem yatay hem dikey(dikey kelimesinden kasıt üst makamlardır) olarak sağlıklı bir ilişki ağını geliştirdikleri bu ilişki ağını aktif olarak kullandıklarını belirtmişlerdir. Yapılan görüşmelerde (odak grup görüşmesi dâhil) genel olarak okul müdürlerinin bir şekilde kayırmacılık yaptıkları belirtmişlerdir. Kayırmacı tavır alınmasına etki eden faktörler ise; aynı düşüncede olma, aynı cemaatte olma, akrabalık, hemşerilik, aynı sendikada olma ile sosyal çevre, arkadaşlık ilişkilerinin etkili olduğunu belirtmişlerdir. Kişisel iletişimi güçlü, aynı zamanda kültürel yapısı ve kurumla ilgili bilgisi yüksek olan idarecilerin ise okul yönetiminde daha başarılı oldukları belirtilmiştir. Odak grup görüşmesine katılan katılımcıların geneli mevcut okul müdürlerinin iletişim konusunda sıkıntı yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Okul müdürlerinin büyük çoğunluğunun karar sürecinde risk almadıkları, otoriter davrandıkları, ayrıca görüşmeye katılan öğretmenlerin tamamı okul müdürlerinin liderlik özelliklerinin karar alma sürecini doğrudan etkilediğini ifade etmişlerdir.