GÜNÜMÜZLE KARŞILAŞTIRILMALI DEĞERLENDİRMELER IŞIĞINDA "ÇEVRE TERİHİ"

Abstract

Toplulukların geçmiĢte yaĢadıkları olaylar, birbirleriyle iliĢkileri, sosyal-ekonomik durumları, kültür ve uygarlıkları sebep-sonuç iliĢkileriyle birlikte Tarih bilimi tarafından incelenmektedir. Bununla birlikte, bugünkü boyutları kadar olmasa da insanlığın varoluĢuyla aynı anda baĢlayan çevre sorunlarına ise “Çevre Tarihi” uzmanlık alanı el atmaktadır. Bu yeni perspektif, ilk bakıĢta görünmeyen ancak kültür ve medeniyetlerin oluĢmasında, geliĢmesinde ve yok olmasında etkili olan önemli konuları, çevresel faktörler ıĢığında aydınlatmaktadır. Engin bilgi, deneyim ve sonuçların depolandığı bu tarihi süreçten, azami oranda faydalanmak, bu sürece ait kapsamlı araĢtırma ve gözlemlerden geçmektedir. Bu konuda etkileyen ve etkilenen parametrelerin değiĢik yaklaĢımlar tarafından ele alındığı, bunların bazılarının kültürel, dini, teknik veya dıĢ etkenlerle Ģekillendiği, diğer kısmının da zorunluluklar çerçevesinde ortaya çıktığı görülmüĢtür. UlaĢılabilen bilgilerin bir bölümü bizlere önemli ipuçları verirken, bazı bölümleri ise tamamen örnek modeller olarak karĢımıza çıkmaktadır. Çok daha önemli bir bölümü ise belki de günümüz dünyasına henüz yeterince girmemiĢ, benzersiz etkiler sağlayacak Ģekilde tarihin tozlu ve bilinmeyen sayfalarında keĢfedilmeyi beklemektedir. Bu görüĢten hareketle, mevcut çalıĢma, ilk çağlardan baĢlanılarak önemli dönem, topluluk ve sosyolojilerin tarihine ekolojik açıdan yapılmıĢ bakıĢı ortaya koymaktadır. Bu bakıĢla belirlenen dikkat çekici tespitler, tarih penceresinden iletilen sonuç ve mesajlarla aktarılmakta, geçmiĢ ve günümüz boyutlarıyla karĢılaĢtırılmaktadır. Dolayısıyla, günümüz Ģartlarında ulaĢılan ve mevzuat düzeyinde kabul edilirliği bulunan çevresel faktörlerin ve çevre sorunlarının, tarihi süreciyle değerlendirilmesinin, atılmakta olan adımlara etkisinin ne olduğunun gözlenmesi ve bundan öte, geleceğe ait projeksiyonlar açısından doğru irdelemelerin yapılması, hem mevcut durumun analizi ve hem de gelecekle ilgili kararlar için bir temel teĢkil edecektir.