AHMED SAʿDAVÎ’NİN “EL-VECHU’L-ʿÂRİ DÂHİLE’L-HULM (RÜYADAKİ ÇIPLAK YÜZ)” ADLI ÖYKÜ KOLEKSİYONUNUN İNCELENMESİ

Abstract

Modern anlamda öykü, dünya edebiyatı ve Arap edebiyatında on dokuzuncu yüzyılın son yarısı ve ekseriyetle son çeyreğine tekabül eden süreçte siyasi, ekonomik ve dini unsurların etkisi ile büyük birçok değişim ve dönüşüm yaşamış, ardından da bugünkü formuna kavuşmuştur. Modern öykücülük anlayışı tüm toplumlarda aynı anda gelişim ve yenilik göstermemiştir. Önce Batıda başlayan yenilik ve reform hareketleri öykünün seyrine yön vermiş ve oradan da öykü savaş, göç, eğitim ve ticaret gibi faktörlerle yazınsal bir tür niteliğinde Arap edebiyatında yerini almaya başlamıştır. Girişte öykü kavramından genel anlamda söz edip edilip öykücülüğün hem Batı hem Arap dünyasında gelişim ve dönüşüm süreci ile bu sürece katkı sağlayan önemli isimler üzerine bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde, Iraklı yazar Aḥmed Saʿdavī’nin hayatı ve edebi kişiliğinden bahsedilmiş olup roman ve öykü türlerinde kaleme aldığı eserlere genel anlamda değinilmiştir. İkinci bölümde, Saʿdavī’nin hacim olarak oldukça uzun olan on öyküsünün yer aldığı el-Vechu’l-ʿārī dāḫile’l-ḥulm (Rüyadaki Çıplak Yüz) adlı eseri konu, tema, dil ve üslup bakımından incelenmiştir. Saʿdavī, öykülerinde özellikle 2003 yılında Amerika’nın Irak topraklarına girmesiyle işgale uğrayan ülkesinin bir portresini çizmekte ve bu toprakların sosyal ve politik durumunu eleştirel bir dil ve fantastik bir tarzda okuruna sunmaktadır. Yazar, savaşın yarattığı tahribatı eserinde yer alan ve savaşın muhatabı olan karakterler üzerinden çarpıcı bir biçimde işlemektedir. Onun öykülerinde karakterler olayların merkezinde yer almakta ve verilmek istenen ileti, kurgusal karakterlerin etrafında cereyan etmektedir. Bunun yanı sıra öyküdeki zaman ve mekân gibi unsurlar da kurguda V mesajın tam ve doğru iletilmesinde işlevsellik arz etmektedir. Yine yazar, metinlerde kullandığı güçlü tasvirlerle okuru olayların yaşandığı âna götürmede oldukça başarılıdır. Aynı zamanda öyküleri çözümleme sırasında ortaya konulan kişisel yorum ve yargılar, metinden alınan pasajlarla desteklenmiştir. Sonuç bölümünde öyküler üzerinden genel tespitlerde bulunulmuş olunup ekler kısmında öyküleri yazmada yazara ilham olan çevreden farklı perspektifler sunularak çalışma daha gerçekçi bir atmosferde sunulmaya çalışılmıştır.