ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN VERGİ BİLİNCİ VE VERGİ ALGISI: DİCLE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Abstract

Tarih boyunca vergiler bazen devletler ile vatandaşlar arasında anlaşmazlıklara sebep olmuş ve bu anlaşmazlıklar vergi isyanlarına ve vergilerin ödenmemesine neden olmuştur. Bu anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması her şeyden önce bireylerde vergi algısı ve bilincinin geliştirilmesini gerekli kılmaktadır. Mükelleflerin vergiye karşı tutum ve davranışları, kişisel vergi ödevlerini yerine getirmelerinde bir rol oynamaktadır. Bu noktada vergiye karşı tutum ve davranışlar üzerinde etkili olan faktörlerin ele alınmasında yarar vardır. Vergi bilinci oluşmuş vatandaşlar, idarenin vergi toplamasını kolaylaştırır; kamu hizmetlerinin finanse edilme sürecinde ortaya çıkması beklenen muhtemel problemleri engelleyebilir. Bir toplumun vergi bilincine sahip olması önemli olmakla birlikte, vergilendirme sürecinde aktif rol oynaması beklenen ve ağırlıklı olarak muhasebe ve vergi dersi gören üniversite öğrencilerinin vergi bilincine sahip olması hem kamu yararı hem de toplumda vergi bilincinin gelişmesi açısından ayrı bir öneme sahiptir. Bu ders içeriklerinden faydalanan öğrencilerin potansiyel vergi mükellefi olacağı göz önünde bulundurulduğunda vergi uygulamalarında mükelleflere yol göstermeleri ve bu bağlamda kayıp ve kaçakların ortaya çıkmasında veya önlenmesinde etkin rol oynamaları bu konuyu daha önemli bir hale getirmektedir. Bu çalışmada, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde ve Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu’nda eğitim gören üniversite öğrencilerinin vergi bilinci ve vergiye algıları ele alınmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda araştırma grubunu Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Sosyal Bilimler Meslek VII Yüksekokulu öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi 365 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada Çelebi (2016) tarafından kullanılmış olan 37 sorudan oluşan ve 7’li Likert tipinde ölçek kullanılmıştır. Bireylerin vergi ile ilgili sorumluluklarını yerine getirmesinde, vergiye karşı olan tutum ve davranışlarının önemli bir yeri vardır. Bu çalışma Dicle Üniversitesi öğrencileri arasında vergi uygulamalarını nasıl algıladığı ve öğrencilerin gösterdiği tepkisel davranışların demografik ve çevresel faktörlere göre vergi bilincinin ve algısının değişip değişmediği, öğrencilerin uygulanan vergi politikalarına karşı vergiye ilişkin tutum ve davranışlarının etkisi araştırılmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin, vergi bilinçleri ve algıları ilişkin cinsiyetleri arasında bir ilişkinin olmadığı, 24 yaş ve üzeri öğrencilerin diğer yaş gruplarına göre yüksek olduğu, son sınıfta okuyan öğrencilerin vergi bilincinin ve vergi sistemlerine yönelik bilgilerinin daha yüksek olduğu, özellikle gelir değişkeni dikkate alındığında geliri yüksek olan öğrencilerin vergi hakkında bilinç düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.