TOPLUMSAL CİNSİYET AÇISINDAN SİYASAL KÜLTÜR: ŞANLIURFA ÖRNEĞİ

Abstract

Bireyler ve toplum, dünyayı anlamlandırmak için çeşitli sınıflandırmalar yapar. Bu sınıflandırmaların en önemlisi cinsiyettir. Her birey dünyaya erkek veya dişi olarak gelir. Bu anlamda cinsiyet, kişinin biyolojik cinsiyetine bağlı olarak belirlenen demografik bir sınıflandırmadır. Toplumsal cinsiyet ise kadın veya erkek olmanın kültürel yönlerini vurgulayan ve toplumun kişiye yüklediği değerleri ifade eden sosyal bir sınıflandırmadır. Bu anlamda toplumsal cinsiyet, cinsler arasındaki toplumsal ilişkileri açıklamak için kullanılan bir kavramdır. Toplumsal cinsiyetin bu sosyolojik yönü, her iki cinsiyet grubunu toplumun beklentileri çerçevesinde davranmaya zorlamaktadır. Bu bağlamda çoğunlukla bir kültür meselesi olarak değerlendirilen kadın ile erkek arasındaki farklılıklar ilgi ve değerlerin de farklılığına vurgu yapmaktadır. Her yönü ile farklı olan kadın ve erkeğin siyasal ilgi, tutum ve davranışları arasındaki farklılıkların toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi bu çalışmanın konusu olmaktadır. Bu kapsamda cinsiyet rollerinin siyasal tutum ve davranışlara nasıl yansıdığını ortaya koymak, bu çalışmanın temel amacıdır. Ayrıca çalışmada deneklerin kadın ve siyaset ilişkisine bakış açıları da öğrenilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla Şanlıurfa il merkezi evren olarak seçilmiş ve 420 kişilik bir örneklem grubuna anket çalışması uygulanmıştır. Bu kapsamda anket formunda deneklerin siyasal ilgi, siyasal bilgi, siyasal değer ve siyasal eylem düzeylerini ölçmeye yönelik sorular yer almaktadır. Elde edilen veriler çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmada V deneklerin siyasete olan ilgileri ve siyasal katılım düzeyleri, yapılan alan araştırmasından elde edilen verilerle görünür kılınmaya çalışılmıştır. Şanlıurfa’nın siyasal kültürünü toplumsal cinsiyet açısından öğrenme amacını taşıyan çalışma, büyük ölçüde amacına ulaşmıştır. Sonuç olarak çalışmada, kadın ve erkeklerin siyasal ilgi, siyasal bilgi, siyasal değer ve siyasal eylem düzeylerinin birbirinden farklı olduğu tespit edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre kadınların siyasal ilgi, bilgi ve eylem düzeyleri erkeklere göre daha düşüktür. Erkek katılımcılar kadınlara göre uyrukluk kültürüne, kadın katılımcılar yerel kültüre daha yakındır. Kadınların ve erkeklerin ilgi duydukları alanlar da birbirinden farklıdır. Kadınlar yerel sorunlara daha duyarlıyken erkekler ekonomik ve siyasi sorunlara daha duyarlıdır. Ayrıca siyasal değer açısından kadınların ve erkeklerin siyasal duruşları, demokratik ve modern değerleri benimseme tutumları da birbirinden farklıdır. Buna göre erkekler kadınlara göre (gösteri ve yürüyüş yapmak gibi) demokratik değerleri benimsemeye daha eğilimlidir. Bununla birlikte kadınlar erkeklere göre kadınların siyasal yaşamda aktif olarak yer alması konusunda modern değerleri benimsemeye daha eğilimlidir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre Şanlıurfa’da ataerkil düşünce yapısı sınırlı düzeyde de olsa bir kırılma yaşamaktadır.