KIRIKHAN (HATAY) YÖRESİNİN ETNOBOTANİK ÖZELLİKLERİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Hatay ilinin Kırıkhan ilçesinde yaşayan halkın geleneksel olarak kullanmakta olduğu bitkileri belirlemek ve bu bitkilerin kullanım çeşitliliğini saptayıp, etnobotanik açıdan önemini ortaya koymaktır. Yapılan bu etnobotanik çalışma sonucunda 60 familya ve 116 cinse bağlı 129 takson (89 tür, 28 alttür ve 12 varyete) tespit edilmiştir. Bu taksonlar; Mycophyta aleminden Ascomycota divizyosu (2 takson) ve Plantae aleminden Pteridophyta divizyosu (1 takson) ile Spermatophyta divizyosunun Gymnospermae (1 takson) ve Angiospermae (125 takson) alt divizyosuna aittir. En fazla takson içeren familyalar sırasıyla Asteraceae (12), Fabaceae (12), Rosaceae (12), Lamiaceae (10) Brassicaceae (6) ve Malvaceae (5) iken, cinsler açısından ise Citrus L. (4), Allium L. (2), Malva L. (2), Mentha L. (2), Morus L. (2), Orcis L. (2), Quercus L. (2), Ranunculus L. (2), Rosa L. (2) ve Trifolium L. (2) olup, diğer cinsler ise 1 takson ile temsil edilmektedir. Taksonlar fitocoğrafik bölgeleri açısından Akdeniz (18), Doğu Akdeniz (14) Avrupa-Sibirya (4), İran-Turan (4) ve bilinmeyenler (89) olarak sıralanmıştır. Taksonların 54 tanesi fanerofit, 33 tanesi hemikriptofit, 22 tanesi terofit, 10 tanesi geofit, 7 tanesi kamefit, 1 tanesi eğrelti, 1 tanesi mantar ve 1 tanesi likendir. Taksonları kullanım amaçları bakımından değerlendirdiğimizde; 57 tanesinin gıda, 55 tanesinin tıbbi, 25 tanesinin ev eşyası, 5 tanesinin yem, 5 tanesinin oyuncak, 4 tanesinin boya, 4 tanesinin koku, 4 tanesinin süs, 3 tanesinin böcek kovucu, 3 tanesinin yakacak, 3 tanesinin yapıştırıcı, 2 tanesinin temizlik, 1 tanesinin nazar, 1 tanesinin keyf verici, 1 tanesinin avlanma ve 1 tanesinin ise sakız amaçlı olarak halk tarafından kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca bu taksonlardan 1 tanesi zararlı olarak tanımlanırken 17 tanesi halk tarafından sadece isim olarak bilinmektedir.