MEVSİMLİK TARIM İŞÇİSİ KADINLARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN VE SOSYAL DESTEK ALGILARININ MEME KANSERİ ERKEN TANI DAVRANIŞLARINA ETKİSİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı mevsimlik tarım işçisi kadınların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin ve sosyal destek algılarının meme kanseri erken tanı davranışları üzerine etkisini incelemektir. Çalışma, tanımlayıcı tiptedir ve Şanlıurfa Eyyübiye ilçesinde bulunan 01 Nolu Harran Kapı Aile Sağlığı Merkezi’ne bağlı bölgede Kasım 2020-Haziran 2021 tarihleri arasında yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini 20 yaş üstü 353 mevsimlik tarım işçisi kadın oluşturmuştur. Araştırma verileri; Birey Tanılama Formu, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Tanımlayıcı istatistiklerden sayı, yüzde, ortalama değerler kullanılmış olup ayrıca ki kare testi, Mann Whitney U testi ve bağımsız gruplarda t testi yapılmıştır. Çalışmanın yapılabilmesi için gerekli izinler alınmıştır. Kadınların %38.5’inin kendi kendine meme muayenesi yaptığı, %30,6’sının klinik meme muayenesi yaptırdığı, 49.2’sinin mamografi çektirdiği saptanmıştır. Katılımcıların sağlık okuryazarlığı ölçeği toplam puan ortalamalarının 94.64 (±19,62), çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği toplam puan ortalamalarının 59.84 (± 15.93) olduğu belirlenmiştir. Kadınların kendi kendine meme muayenesi yapma durumu ile çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği (t= 3.085, p=0.002) ve Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (t=2.173, p=0.031) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır. Mevsimlik tarım işçisi kadınların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin ve sosyal destek algılarının istenen düzeyde olmadığı görülmüştür. Sağlık okuryazarlığı ve sosyal destek algılarının arttırılması ve sürekliliğinin sağlanmasına yönelik eğitim programlarının planlanması ve uygulanması önerilebilir.