KANATLI YABAN HAYVANLARI KANINDA BAZI AĞIR METALLERİN (KADMİYUM VE KURŞUN) BELİRLENMESİ

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, yabani kanatlılarda kadmiyuma ve kurşuna maruz kalma derecesini araştırmaktı. 2020–2021 yılları arasında, on yedi yabani kanatlı türünden ( Şahin (Buteo buteo); Puhu (Bubo bubo); Peçeli baykuş (Tyto alba); Kulaklı orman baykuşu (Asio otus); Kukumav (Athene noctua); Saz delicesi (Circus aeruginosus); Gece Balıkçılı (Nycticorax nysticorax); Atmaca (Accipiter nisus); Kara çaylak (Milvus migrans); Leylek (Ciconia ciconia); Kerkenez (Falco tinnunculus); Küçük kartal (Hieraaetus pennatus); Gri Balıkçıl (Ardea cinerea); Su tavuğu (Gallinula chloropus); Kızıl Akbaba (Gyps fulvus); Kaya kartalı (Aquila chrysaetos); Turna (Grus grus))alınan kan örneklerinde (n=40) kadmiyum ve kurşun seviyeleri analiz edildi. Kan örneklerinin kurşun seviyeleri arasındaki anlamlı farklılıklar kaydedildi. Tüm kan örnekleri antikoagulansız eppendorf tüpe alındı ve -20°C’de analize kadar saklandı. Porselen kroze içine alınan 1 ml kan örneği üzerine 8 ml nitrik asit ve hidrojen peroksit 2 ml oranında eklendikten sonra kan örneklerinin yakma işlemi gerçekleştirildi. Yakma işlemi, mikrodalga fırında kademeli olarak (130°C’de 10 dk., 150ºC’de 5 dk. ve 180ºC’de 10 dk.) yapıldı. Yakma işleminden sonra ultra distile su ile 50 ml’ye tamamlanarak filtre kâğıdından süzüldü. Süzüntüde, ICP-MS cihazı ile kadmiyum ve kurşun ölçümü yapıldı. Ayrıca her analiz üç defa tekrarlanarak yapılmıştır. Kaya Kartalı’nın (Aquila chrysaetos) en yüksek kurşun konsantrasyonuna (509.58±0.29 ppb) sahip olduğu belirlendi. Bununla birlikte, diğer kan örneklerinde kurşun seviyeleri eşik değerden (200 ppb) daha düşüktü. Bunun nedeni, taşlıkları için farklı jeolojik özelliklere sahip kum veya çakıl parçalarının yutulması, beslenmeleri sırasında tortudaki tohumlarla birlikte peletlerin yanlışlıkla yutulması ve ateşli silah yaralanmaları sonucu vücutlarına çarpan peletlerin nedeni olabilir. Yapılan çalışmada toplanan kan örneklerinde kadmiyum (Cd) miktarı tespit edilemedi. Çalışmamızda Cd'nin yabani kanatlı kanında analiz edilememesinin nedeni, analizde kullanılan İndüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometresi (ICP-MS) cihazının alt tespit limitinin altında olması veya kanatlıların Cd'ye daha az maruz kalmasından XIII kaynaklanmış olabilir. Sonuç olarak, yabani kanatlılardaki zehirlenme olayları, toksikologlar için büyük bir problemdir. Kaza sonucu, yasa dışı veya kasıtlı ağır metal zehirlenmesi felaketlerinin tümü, nesli tükenmekte olan yabani kuşlar için önemli sonuçlar doğurur.