HARRAN OVASI DRENAJ SİSTEMLERİNİN İZLENMESİ, PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ VE REHABİLİTASYON İHTİYACININ BELİRLENMESİ

Abstract

Sürdürülebilir tarımsal üretimin devamlılığına katkıda bulunan ve aynı zamanda çevreye en az zarar veren drenaj sistemlerinin tasarımlanmasına yönelik ölçütlerin geliştirilmesi için geçmiş deneyimlerden yararlanmak öteden beri tüm dünyada kullanılan yöntemlerin başında gelmektedir. Bunun için mevcut sistemlerin izlenerek performans değerlendirmelerine veya yerinde yapılan drenaj denemelerine gerek vardır. Bu çalışma ile GAP Projesi kapsamında, sulamaya ilk olarak açılan Harran Ovası’nda sorunlu bölgedeki 13 köyde bulunan drenaj sistemlerinin performans göstergeleri incelenmiştir. Deneme süresince su tablası ölçümleri günlük olarak ölçülmüştür. Su seviyelerinin kök bölgesine yükselmesi ve kök bölgesinde kalma süreleri belirlenmiştir. Su tablasının değerlendirilmesinde yüzeyden 30, 60 ve 100 cm derinlikte kalma süreleri ıslaklığın göstergesi olarak alınmış ve su tablasının 90-120 cm seviyesine düşme süresi gösterge olarak kabul edilmiştir. Çalışmada drenaj sistemlerinin toplayıcı çıkışının bulunduğu 6 köyden alınan su örneklerinin kimyasal analizleriyle, drenaj suyu tuzluluk değişim oranı ve tuzluluğun zamansal değişim oranları saptanmıştır. Drenaj suyundan alınan örneklerde, önemli düzeyde tuz yıkandığı saptanmıştır. Yapılan incelemelerde drenaj sisteminin yeni olması nedeniyle henüz tıkanan veya çalışmayan herhangi bir dren hattına rastlanmamıştır. Elde edilen veriler birlikte değerlendirildiğinde Harran Ovasının halihazırda herhangi bir rehabilitasyon projesine ihtiyacının olmadığı tespit edilmiştir.