ORGANİK ÜRÜNLERİN PAZARLANMASI VE ORGANİK ÜRÜNLERE KARŞI TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI VE BU DAVRANIŞLARI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ (ŞANLIURFA İLİ ÖRNEĞİ)

Abstract

Günümüzde, artan nüfusun gıda ihtiyacının karşılanabilmesi için konvansiyonel tarımdan, teknoloji yoğun üretim tekniklerine geçilmiş ve daha fazla sentetik kimyasallar ve ilaçlar kullanılmaya başlanmıştır. Aşırı ve kontrolsüz kimyasalların kullanılması tarımsal ürünlerde kalıntıların oluşmasına, insan ve hayvan sağlığını, doğayı, doğal kaynakları ve çevreyi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum tüketiciler açısından endişe verici bir hale gelmeye başlamıştır. Bunun doğal sonucu olarak da tüketiciler daha güvenli gıda arayışına ve tüketimine yönelmeye başlamış olup, bu da dünyada ve ülkemizde organik gıdaların üretimini ve tüketimini, hem önem ve hem miktar olarak arttırmıştır. Organik ürünlerin pazarlanması ve organik ürünlere karşı tüketici davranışları ve bu davranışları etkileyen faktörlerin belirlenmesi (Şanlıurfa ili örneği) çalışması kapsamında organik ürün tüketicilerine yönelik 382 adet anketle bu çalışma Şanlıurfa'da gerçekleştirilmiştir. Örneklem hacmi, %95 güven sınırında, basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen katılımcılar ile yüz yüze görüşmeler yoluyla anketler yapılmıştır. Bu çalışmada elde edilen verilerin analizleri ile tüketicilerin organik ürün tercihlerinde etkili olan faktörler ve ödeme istekliliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada Likert tutum ve algı ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada verilerin değerlendirilmesi için, SPSS programı ile Ki-kare ve Kruskal-Wallis testlerinden yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre tüketicilerin eğitim ve gelir seviyesi arttıkça organik ürün tüketicisi olma eğilimi artmaktadır. Tüketicilerin büyük bir bölümü fiyatların yüksek olduğunu ve organik ürünlere ulaşmakta zorluklar yaşadıklarını belirtmişlerdir. Organik ürün fiyatlarının makul seviyelere çekilmesi ve organik halk pazarların artması durumunda tüketimin artması beklenmektedir. Tüketiciler; kontrol ve denetimlerin, tanıtımların ve bilgilendirilmelerin artmasını talep etmektedir. Organik gıda tüketicileri yaş meyve ve sebze ile süt ve süt ürünlerinin tüketim miktarının yüksek olması nedeniyle bu ürünlerde daha fazla fiyat farkı ödeme eğiliminde olmamalarına karşın, bebek mamaları ile sabun ve güzellik malzemeleri gibi ya tüketimleri zorunlu olanlar ya da tüketim miktarları az olan ürünlerde fiyat farkına katlanma oranları daha yüksektir. Elde edilen sonuçlara bağlı olarak da araştırma bölgesi pazar hacminin artması için uygulanabilecek politikalar araştırılmış ve önerilerde bulunulmuştur.