İKİ ÖLÇÜTLÜ AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMLERİ: BİR AYAKKABI FABRİKASINDA UYGULAMA

Abstract

Çizelgeleme belirli amaç ve kısıtlar altında kaynakların işlere atanması ile ilgili karar verme sürecidir. Günümüzde en çok kullanılan çizelgeleme türlerinden biri de işlerin akış şekline göre belirlenen akış tipi çizelgelemedir. Akış tipi çizelgeleme n tane işin m sayıda makineden aynı sıra ile geçerek tamamlanması ile oluşan çizelgeleme türüdür. İlk başta n iş iki makine ile başlayan bu problemlerde makine sayısının artması, problemi oldukça zor çözülen NP-zor şekline getirmiştir. Problemin NP-zor kapsamına girmesiyle birlikte araştırmacılar çözüme kısa sürede ulaşabilmek için çeşitli metasezgisel yöntemler geliştirmeye başlamışlardır. Akış tipi çizelgeleme problemleri günümüzde çelik, kimya, ilaç, gıda gibi birçok üretim endüstrisinde kullanılmaktadır. Bu çalışma akış tipi üretim ortamına sahip, yılda 50 milyon çiftten fazla satış gerçekleştiren bir ayakkabı fabrikasında yapılmıştır. Fabrikanın 28 makineden oluşan bir birimi ele alınmıştır. Problemde maksimum tamamlanma zamanı ve toplam gecikme zamanı olmak üzere iki ölçütün minimizasyonu hedeflenmiştir. Problem önce 0-1 tamsayılı programlama yöntemi ile çözülmüştür. Problem boyutunun giderek büyümesiyle birlikte matematiksel model yetersiz kalmış ve geliştirilen hibrit gri kurt algoritması ile çözüm yapılmıştır. Sonuçlar karşılaştırıldığı zaman amaç fonksiyonunda %58.3 oranında yüksek bir iyileştirme sağlanmıştır. Bunlardan maksimum tamamlanma zamanı ölçütünde %3.9 oranında iyileştirme sağlanırken, toplam gecikme zamanı ölçütünde %72.0 oranında bir iyileştirme sağlanmıştır.