ÜÇÜNCÜ PARTİ LOJİSTİK HİZMET SAĞLAYICI SEÇİMİ PROBLEMİNE YÖNELİK HİBRİD ÇOK ÖLÇÜTLÜ KARAR VERME MODELİ YAKLAŞIMI: MERSİN İLİNDE BİR UYGULAMA

Abstract

Üçüncü parti lojistik, iĢletmelerin kendi kaynakları ile gerçekleĢtirdiği lojistik fonksiyonlardan bazılarını ya da tamamını belirli koĢullar altında alanında yetkin olan hizmet sağlayıcılara yaptırararak sürecin sistematik bir Ģekilde yürütüldüğü faaliyetler zinciridir. KüreselleĢmeyle birlikte sektörde farklı uzmanlık alanlarına sahip birçok üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcısı faaliyette bulunmaktadır. Bu sebeple çok faktörün etki ettiği bir durumda isteklere en uygun hizmeti veren firma seçimini yapmak kolay olmayacaktır. Bu nedenle; üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcısı seçim sürecinde firmaların karar verme sürecine yardımcı olabilecek bir sistem tarafından desteklenmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda çalıĢmanın üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcısı seçimine odaklanması ve alternatifler arasından en ideal olanının seçimini yapmaya destek olması çalıĢmanın önemini arttırmaktadır. Üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcısı seçimi problemlerinde ise birçok faktör aynı anda ele alındığından dolayı çözümünde karar vericilerin etkin kararlar vermesine destek olacak çok ölçütlü karar verme yöntemleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalıĢma, üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcısı seçimi sürecinde iĢletmelerin karar vermesine destek olabilmek için çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden olan Entropi tabanlı PROMETHEE, VIKOR ve TOPSIS yönteminin bütünleĢik bir Ģekilde kullanıldığı hibrit bir modele dayanan bir yaklaĢım sunmayı hedeflemektedir. Modelin geçerliliğini ölçebilmek için Mersin‟de yaĢ sebze-meyve ve narenciye alanında üretim gerçekleĢtiren büyük ölçekli bir iĢletmede uygulama gerçekleĢtirilmiĢtir. Entropi yöntemi, belirlenen kriterlerin ağırlıklarını belirlemede, PROMETHEE, VIKOR ve TOPSIS yöntemi ise ağırlıklandırılan kriterlerin kullanılarak en uygun üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcısının sıralanması ve seçiminde kullanılmıĢtır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen verilere göre en önemli kriterin finansal performans kriteri olduğu ve en düĢük etkiye sahip kriterin ise hasar/kayıp geçmiĢi kriterinin olduğu tespit edilmiĢtir. Mevcut literatür taraması ve iĢletmedeki karar vericilerden elde edilen veriler doğrultusunda belirlenen on beĢ adet kriter baz alınarak yapılan değerlendirme sonucunda beĢ adet alternatif üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcısı arasından en iyisinin A3 alternatifi olduğu belirlenmiĢtir.