BAZI LAVANTA (Lavandula angustifolia Mill.) ÇEŞİTLERİNDE MORFOGENETİK VARYABİLİTENİN BELİRLENMESİ

Abstract

Şanlıurfa ili koşullarında bazı lavanta (Lavandula angustifolia Mill.) çeşitlerinde (Hemus, Sevtapolis, Durujba, Yubileyna) morfogenetik varyabilitenin belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışma, 2019 yılında, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Osmanbey Yerleşkesi Tarımsal Uygulama Alanında, tesadüf blokları deneme deseninde, 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada; çiçeklenme süreleri, bitki boyu, kanopi çapı, çiçekli dal sayısı, başak uzunluğu, başakta boğum sayısı, boğumda çiçek sayısı, taze herba verimi, kuru herba verimi, kuru yaprak verimi, kuru sap verimi, kuru çiçek verimi, çiçek uçucu yağ oranı, sap uçucu yağ oranı, yaprak uçucu yağ oranı ve uçucu yağ bileşenleri gibi özellikler incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; çiçeklenme süreleri 123-139 gün, bitki boyu 39.43-43.67 cm, kanopi çapı 31.57-39.57 cm, çiçekli dal sayısı 21.60-27.80 adet/bitki, başak uzunluğu 9.92-11.23 cm, başakta boğum sayısı 7.06-8.58 adet/bitki, boğumda çiçek sayısı 9.08-11.45 adet/bitki, taze herba verimi 64.87- 104.67 kg/da, kuru herba verimi 20.70-32.70 kg/da, kuru yaprak verimi 18.95-26.34 kg/da, kuru sap verimi 36.32-38.47 kg/da, kuru çiçek verimi 6.51-13.86 kg/da, çiçek uçucu yağ oranı %5.55-6.00, sap uçucu yağ oranı %0.09-0.12, yaprak uçucu yağ oranı %0.95-1.24 arasında belirlenmiştir. Uçucu yağ bileşenlerinden 1,8-cineole oranı %11.837-15.330, linalool oranı %4.453-9.090, camphor oranı %3.910-4.420, borneol oranı %7.383-9.017, linalyl acetate oranı %6.073-6.603, lavandulyl acetate oranı %4.783-7.800 ve coryophyllene oxide oranı %4.783-7.800 arasında değişim göstermiştir. Ayrıca, Yubileyna çeşidinin öne çıktığı ve uçucu yağ bileşenlerinin çeşitlere ve bitki organlarına göre önemli derecede değişim gösterdiği belirlenmiştir.