AHMET MATAR’IN ŞİİRLERİNDE MİZAH

Abstract

Bu çalışma, modern Arap edebiyatının önde gelen isimlerinden olan Ahmet Matar’ın hayatı, edebi kişiliği ve şiirlerinde mizah olgusunu incelemek amacıyla ortaya konulmuştur. Yüksek lisans çalışması olarak hazırlanan bu araştırma, Ahmet Matar’ın şiirlerinde mizah kavramlarının incelenmesinden oluşmaktadır. Matar’ın edebiyatının ve şiirlerinin konuları tamamen ideolojik yaklaşımdan uzak, tarafsız bir gözle, objektif kriterler içerisinde, bilimsel ve akademik kıstaslar çerçevesinde incelenip edebi bir materyal olarak değerlendirilmiştir. Modern dünya nasıl ki sosyal ve siyasal hayattan, gelişmeden ve geri kalmışlıklardan, baskıdan ve özgürlüklerden, bilimsellik, teknolojiden ve yeniliklerden etkileniyorsa edebiyatta kendi payına düşeni her daim almıştır. Ahmet Matar da şiirlerinde haksızlıkları, toplumsal yanlışları, despot yöneticiler ve bu duruma göz yuman yardımcıları, kısaca günlük hayatta karşımıza çıkan her durum, konu olmuştur. Kalemini kullanabildiği ölçüde edebiyatın ve sanatın izin verdiği son noktalara kadar taşımış ve bu bağlamda da kalemini değerlendirmiştir. Matar tüm Arap dünyasında tanınan bir şairdir. Bununla birlikte şiirlerinde, öncelikle kendi memleketi olan Irak’taki sorunlarını daha sonra ise Orta Doğu’daki problemleri işlemiştir. Bu durum önce memleketi olan Irak’tan uzaklaşmaya daha sonra da bölgeden yani Orta Doğu’dan ayrılması ile son bulmuştur. Hayatının ilk dönemleri dâhil hemen hemen her döneminde yokluk, sıkıntı ve zorluklar içerisinde yaşayan şair, özelde kendi vatanı Irak için genelde ise Arap toplumu için haksızlıklara karşı bir başkaldırının simgesidir. Aynı tarzda ve metotla şiirler kaleme alan diğer şairler içerisinde ilk sıralarda gelmektedir. İsyanını ve karşı çıkışını her zaman, her V daim, şiirin izin verdiği her yöntemle dile getiren Ahmet Matar ve ödenmesi gereken bedelleri fazlası ile ödemiştir. Şiirin ve edebiyatın gerçek görevini hakikatleri dile getirmek olarak değerlendiren şair, diğer şairler ve edebiyatçılar gibi kafiyeli ve cinaslı bir takım ayrıntılara değil, düşünceleri gibi şiirlerini de hakikatleri dile getirmede bir araç ve gerçekleri haykırma konusunda bir platform olarak kullanmıştır. Bu çalışmamızda Ahmet Matar’ın hayatı edebi kişiliği ve mizah anlayışı ele alınmıştır. Daha çok toplum, devlet, siyaset, özgürlük gibi ve daha başka birçok konudaki şiirleri farklı zamanlarda akademik çalışmaların konusu olmuştur. Yine bu çalışmada Irak’taki siyasi ve toplumsal yapı ile bu durumun edebiyata etkileri incelenmiştir. Şairin yoldaşı olarak değerlendirdiği Naci el-Ali’nin hayatına ve edebiyatına etkileri çalışmamızın ikinci bölümünde anlatılmıştır. Matar’ın şiirlerinde Orta Doğu denilince akla gelen politika, siyaset, haksızlıklar, petrol, savaş ve barış gibi hemen hemen her şey konu olmuştur. İmkânlar ölçüsünde başlıklar halinde her birine yer vermeye gayret gösterdik.