ġANLIURFA ĠLĠ MARUL ÜRETĠM ALANLARINDA ĠNFEKSĠYONA SEBEP OLAN FĠTOPLAZMA ETMENLERĠ, NEDEN OLDUKLARI BĠYOKĠMYASAL DEĞĠġĠMLER ve SÜRDÜRÜLEBĠLĠR TARIM KAPSAMINDA FĠTOPLAZMALARIN KONTROLÜNDE Bacillus subtilis’in ETKĠNLĠĞĠNĠN ARAġTIRILMASI

Abstract

ġanlıurfa ilinde marul yetiĢtiriciliği genellikle iklimin elveriĢli olduğu kıĢ mevsiminde açıkta yapılmaktadır. Son zamanlarda marul bitkisinin yapraklarında sararma, birden fazla sürgün oluĢumu, genel olarak bitkide bodurlaĢma ve geriye doğru ölüm biçiminde belirtiler gözlenmiĢtir. Simptomatik bitkilerde fitoplazmanın varlığı DNA izolasyonu, PCR/in silico RFLP, sekanslama ve filogenetik analizler vasıtasıyla kanıtlanmıĢtır. Üç farklı fitoplazma türü Candidatus Phytoplasma asteris, Candidatus Phytoplasma aurantifolia ve Candidatus Phytoplasma phoenicium Türkiye'de ilk kez marulda tespit edilmiĢtir. Ayrıca fitoplazma etmeninin tohumlar vasıtasıyla bir sonraki nesile aktarıldığı kanıtlanmıĢtır. Ġnfekteli bitkilerde biyokimyasal değiĢiklikler klorofil, protein, prolin, katalaz (CAT, E.C. 1.11.1.6), peroksidaz (POX, E.C. 1.11.1.7), malondialdehit (MDA) önemli düzeyde belirgin bulunmuĢtur (p˂0.05). Sağlıklı bitkilerde klorofil ve protein içerikleri fitoplazma ile infekteli bitkilere göre daha yüksek düzeyde bulunmuĢtur. Hastalıklı bitkilerde prolin, CAT, POX, MDA içerikleri sağlıklı bitkilere kıyasla daha yüksek bulunmuĢtur. Sürdürülebilir tarım kapsamında fitoplazmaların kontrolü için infekteli ve sağlıklı bitkilere Bacillus subtilis formülasyonu uygulanmıĢtır. Uygulamanın etkinliğini belirlemek için bu bitkilerden klorofil, protein, CAT ve POX enzim analizleri yapılmıĢtır. Ġnfekteli bitkilerde toplam protein, klorofil içerikleri artan bir eğilim gösterirken; POX, CAT enzimleri bunun tam tersini sergileyerek, Bacillus subtilis uygulamasının patojenik baskıyı azalttığını göstermektedir.