OCAK AYI ANOMALİSİ: BİST ENDEKSLERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Abstract

Etkin Piyasalar Hipotezi’ne göre piyasalarda pay senetleri fiyatları mevcut tüm bilgileri yansıtmakta ve farklı tekniklerin kullanılması durumunda dahi piyasanın üzerinde bir kazanç elde edilememektedir. Buna karşın yapılmış olan birçok çalışmada bu durumun tam tersi olarak, sermaye piyasalarının rasyonel yatırımcılar tarafından yönetilmediği sonucuna ulaşılmış, getiriler üzerinde zamanın etkisi ortaya konmuş ve hipotez ile çelişen sonuçlara ulaşılmıştır. Bu çelişen sonuçlar ‘anomaliler” olarak tanımlanmaktadır. Anomali, Etkin Piyasa Hipotezi kurallarına uymayan, bu kurallardan sapmalara neden olan bulgular anlamına gelmektedir. Anomaliler, Etkin Piyasalar Hipotezi ve Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli (SVFM) ile ters düşen bulguları açıklamaktadır. Anomaliler; dönemsel (zamana bağlı) anomaliler, kesitsel (zamana bağlı olmayan) anomaliler olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu çalışmada dönemsel anomalilerden olan, “Ocak ayı anomalisi” incelenmiştir. Çalışmada 2000-2020 dönemini kapsayan 21 yıllık dönemde BIST’de işlem gören payların oluşturduğu 13 ayrı endekste Ocak ayı anomalisi olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada, BIST’in genelini yansıtması açısından gösterge endeks olan BIST100 endeksine ilaveten sektörel endekslere de yer verilmiştir. Yıllar içinde gerçekleşen etkileri aynı derecede yansıtmaları açısından endeksler aynı dönem aralıkları içinde incelenmiştir. Endeks sayısının 13 olarak belirlenmesindeki amaç bir bütün olarak BIST’de Ocak ayı anomalisini araştırmak olmakla beraber endeksler arasında bir kıyaslama yapılmamış ve v endeksler ayrı ayrı incelenerek değerlendirilmiştir. Araştırmada, XU100, XBANK, XGIDA, XGYO, XHOLD, XMESY, XTAS, XTEKS, XTRZM, XHIZ, XUHIZ, XUMAL ve XUSIN endekslerinde 2000-2020 dönemi için Ocak ayı anomalisinin var olup olmadığı irdelenmiştir. Güç oranı yöntemine göre XULAS endeksi haricinde tüm endekslerde Ocak ayı anomalisi tespit edilmiştir. Bu endekslere ait aylık getiriler arasında farkı tespit etmek üzere tek yönlü varyans analizi ve çoklu karşılaştırma testleri yapılmıştır. Tek yönlü varyans analizi sonucuna göre de 21 yıllık periyot için endekslerin Nisan ayındaki aylık getirilerinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.