ATATÜRK BARAJ GÖLÜ’NDE YAŞAYAN İSTİLACI BALIK TÜRLERİNİN mtDNA COI VE cyt b ANALİZİ

Abstract

Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak farklı ulaşım yolları keşfedilmiş ve coğrafik bölgeler arasında yeni yollar ortaya çıkmıştır. Bu da birçok canlının bir ekosistemden diğerine geçişini hızlandırmış ve istilacı türlerin ortaya çıkmasına neden olmuş. Dolayısıyla ekosistemde ciddi aksaklıkla ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu türlerden bazıları, Carassius gibelio ve carassius auratus ‘tur. Bu türler doğu Asya kökenli tatlı su balığıdır ve istilacı karakterlerinden ötürü güncel olarak dünyadaki iç su sistemlerinin bir çoğunda görülmektedir. C. gibelio istilacı karakterindeki en temel biyolojik tehdit üremesi, diğer balıkların besin ve yumurtalarına saldırmasıdır. Bu durum diğer balıkların ortamdaki varlıklarını olumsuz etkilemektedir. C. auratus ise C. gibelio ile benzer özelliklere sahip olup ani sıcaklık ve iklim değişikliklerine dayanıklı bir balık türüdür. Bu canlılar geniş bir tolerasyona sahip olmalarından dolayı son zamanlarda Atatürk baraj gölünde artışlar tespit edilmiştir. Moleküler biyoloji tekniğine dayanan yöntemler, istilacı karakterli tür populasyonlarının yayılma yollarını anlamak ve kaynak populasyonlarını tespit edilmesi amacıyla kullanılan oldukça yararlı araçlar olduğundan dolayı bu tez çalışmasında Atatürk Baraj Gölü’nde yaşayan istilacı balık türlerinin (C. gibelio ve C.auratus) mtDNA COI ve cyt b markörleri ile dizileme tahlilleri yapılarak; türün tanımlanmasını yapmak, elde edilen dizileri gen bankasına yüklemek suretiyle, buradaki verilerle kıyaslama yapılarak nereden gelmiş olabileceği ile alakalı tahminler yürütülerek sonuçlar elde edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada her iki türe ait 10’ar, toplamda 20 adet balık ile çalışılmıştır. DNA ekstraksiyonu ticari kit ile yapılmıştır. İzolasyonu yapılan DNA bölgesi PCR tekniği ile çoğaltılarak UV’de görüntülenmiş ve mtDNA COI ve Sitokrom b cyt b gen bölgeleri analizler yapılmıştır. Her iki tür için mtDNA COI ve cyt b gen bölgeleri için sekanslar elde edilmiştir. Çalışma sonucunda gen benzerlikleri ortaya çıkarılmıştır. C. gibelio türü için mtDNA COI bölgesi için daha evvel Türkiye’de bulunan diğer bireylerle aynı haplotip tespit edilmesine karşın mtDNA cyt b gen bölgesi için daha evvel tanımlanmamış yeni bir haplotip elde edilmiştir. C. auratus türüne ait elde edilen her iki mtDNA markörüne ait sekansların gen bankasındaki sekanslarla %100 benzerlik gösteren bilgiler yer aldığı görülmüştür. Buna göre bu balık türünün değişik kıtalarda ve ülkelerde her iki markör açısından aynı olduğu, farklı bir varyasyon göstermediği ve yakın zamanda yayıldığı tespit edilmiştir.