BEDĠÜZZAMAN’IN HAġĠR ĠLE ĠLGĠLĠ AYETLERĠ TEFSĠR METODU

Abstract

Çalışmanın konusu Bediüzzaman‟ın haşir meselesi ile alakalı yorumları olup, araştırmada Bediüzzaman‟ın haşrin varlığına getirdiği izah ve ispatlar ele alınmaktadır. Haşir kavramı sözlükte toplanmak, bir topluluğu yerinden çıkarmak, savaş vb. şeylere sürmek olarak geçmektedir. Kur‟ân-ı Kerîm‟de bu kavram ba‟sten sonraki toplanma, sürgün etme, cehenneme sürülme gibi anlamları içermektedir. Bediüzzaman ise bu kavramı ba‟s, yani öldükten sonra dirilme ve ahiret hayatı manasında kullanmaktadır. Çalışmanın gayesi, Bediüzzaman‟ın dönemin ihtiyacına binaen büyük bir gereklilik olarak gördüğü haşir meselesinin ispatında kullandığı yöntemleri ve yorumlarındaki farklılıkları ortaya koymaktır. Bu amaçla çalışmada öncelikle haşir kavramının sözlük ve ıstılah anlamlarına değinilmekte daha sonra Kur‟ân-ı Kerîm‟de bu kelimenin birebir geçtiği ve Bediüzzaman‟ın kullandığı şekliyle öldükten sonra dirilmeyi ifade eden ayetlere yer verilmektedir. İkinci bölümde eserin önemi ve üzerinde çalışma yapılmasının sebebinin anlaşılması açısından Bediüzzaman‟ın haşri ele aldığı Onuncu Söz‟ün dönemi ve muhtevası bakımından önemine değinilmektedir. Zira Bediüzzaman bu eseri uzun yıllar süren bir tefekkür sonucunda, haşrin inkârı ile alakalı birçok çalışmanın yapıldığı bir dönemde kaleme almıştır. Üçüncü Bölüm çalışmanın esasını oluşturmakta ve Bediüzzaman‟ın, Allah‟ın isimlerini kâinattaki tecellilerinden okumak suretiyle haşrin ve tevhidin ispatına getirdiği yorumlamaları ele almaktadır. Çalışmanın bu bölümünde esmâü‟l-hüsnâ‟da geçen bazı ilâhi isimlerin sözlük, ıstılah ve esmâü‟l-hüsnâ şerhi eserlerinde zikredilen V anlamları öncelikle ele alınmaktadır. Daha sonra Bediüzzaman‟ın kaynak vererek veya vermese dahi izahlarında etkisi görülen bu isimlerle alakalı ayetlere getirdiği yorumlar ve bu ayetlerin klasik tefsir kaynaklarındaki yorumlamaları verilmektedir. Böylece Bediüzzaman‟ın bu konu üzerinde özenle durmasının sebebi, eserin haşrin ispatı açısından önemi ve diğer tefsirlerle benzeşen veya farklılık gösteren yönleri sunulmaktadır. Dördüncü Bölüm‟de Bediüzzaman‟ın ilâhî esmâ ile ispat ettiği haşir inancının toplumsal hayattaki etkileri ve avantajları ile alakalı yorumları ele alınmaktadır. Toplumun büyük bölümünü oluşturan çocukluk, gençlik, yaşlılık dönemleri ve aile hayatında bu inanç ile sağlanabilecek refah ve mutlulukla ilgili izahlarına yer verilmektedir. Böylece Bediüzzaman ahirete inanmanın sadece dinle alakalı değil, toplumsal sorunlara da çözüm olabilecek bir mesele olduğunu ortaya koymaktadır. Bediüzzaman, haşir ve ahiretin Kur‟ân‟ın üçte birini teşkil ettiğini vurgulamaktadır. Esmâü‟l-hüsnâ‟nın bir kısmı ile haşre delil getirdiği gibi haşrin farklı meseleler ile olan bağlantısına da dikkat çekmektedir. Çalışmanın son kısmında ise Bediüzzaman‟ın haşrin diğer iman esasları ile olan ilişkileri ile ilgili izahları ele alınmaktadır.