AKILCI AKIMLARIN İSLAMÎ PARAMETRELERE ETKİSİ

Abstract

Bu çalışma, akılcılığı ön planda tutan fırkalardan biri olan Kur’âniyyûn akımını ele almaktadır. Yunan felsefesi, komünizm, kapitalizm gibi akılcılık akımlarının sayısı çok fazla olduğundan, bu tez kapsamında bütününü ele almak mümkün değildir. Bu çalışmada örnek olarak Kur’âniyyûn akımı işlenmektedir. Çünkü gerek İslâmî sabiteleri değiştirerek gerek yerine başkasını getirerek gerekse akla dayanan hatalı yorumlamalar yaparak dini anlamda doğru yoldan sapanların en aşırısı bu gruptur. Araştırmada, Kur’âniyyûn akımını ele almadaki amaç, onların şüphelerini dile getirip bu şüphelere ayrıntılı cevap vermek değildir. Aksine bu çalışmanın alanı, onların İslâmî sâbiteler üzerindeki etkilerini incelemeyi ve Kur’an metinlerinin tefsirinde Hz. Peygamber’in (s.a) sünnetine bağlı kalmayıp sadece akla dayanmalarından ötürü akılcılık akımları arasında yer almalarını kapsamaktadır. Her ne kadar Mutezile, ileri sürdüğü görüşlerde aklı bilginin kaynağı kabul ederek dini kuralların ortaya koyulması konusunda (teşrî) aklı temel dayanak noktası almasıyla meşhur olsa da çağdaş akılcılık akımları, aklı kutsama ve onu nassın önüne geçirme konusunda onlardan daha ileri gitmektedirler. Bu araştırmada, modern akılcılık akımlarının -Kur’aniyyûn da dahil olmak üzere- aklı, Kur’an ve sünnetteki kesin hükümler konusunda yani temel dini sabiteler konusunda karar verici kıldıkları gösterilmektedir. Ayrıca araştırmada kendilerini Kur’aniyyûn diye isimlendiren bu akımın, sünneti inkar edip akılla hüküm vererek dinden çıktıkları da belirtilmektedir. Bunun yanı sıra Mutezilenin, dini nasslara hürmet ve onu kutsal sayma bakımından, çağdaşlarından çok daha iyi durumda olduğu ortaya koyulmaktadır. Zira Mutezile’den bazıları dini nassları yok saymayıp bazen aklı onların önüne V geçirmişlerdir. Buna karşılık çağdaş akılcılık akımlarının dini yorumlama anlamında takip ettikleri bir yöntem yoktur ve düşüncelerinin temeli sağlam vahiyle çelişen hastalıklı akıllarıdır. Laikler ve ateistler dinin, otoriteye ve devlete karışmasını ya da insanların hayatlarına karışmasını istemeyerek, dinin tamamını reddederken, Kur’âniyyun akımı da bunun gibi Kur’an’ı açıklayıcı konumunda olan sünnet ile ortaya koyulmuş hükümlerin çoğunu reddetmektedirler. Ayrıca onlar, Allah ile kul arasında olan namaz, oruç ve hac gibi kişisel kulluğun temel esaslarının yanı sıra devlet ve toplum hayatının tanzimiyle alakalı genel esaslardan olan miras, örtünme vs. konularla alakalı hükümleri de reddetmektedirler. Ayrıca Kur’aniyyûn akımı, hüküm koymada İslamî esaslardan kabul edilen selef-i salihinin sözlerini, alimlerin icmasını vd. meseleleri dikkate almadıkları gibi ayetlerin iniş sebepleriyle ilgili rivayetleri de reddetmektedirler. Bununla beraber bu akım, Kur’an’da yok diye evli kişinin zinası konusundaki recm hükmünü inkar etmektedir. Bu akım, sünnetle amel etmenin şirk olduğunu ileri sürmüşlerdir. Onlar, haramları ihlal edip dinen kabul edilmesi gereken meselelerde insanları şüpheye düşürmektedirler. Mesela namaz konusunda; namazların rekatlarının sayısında Müslümanları şüpheye düşürmektedirler. Ayrıca namazın, Müslümanların kıldığı namaz gibi olmadığını iddia etmektedirler. Yine onlardan bazıları; namazın günde sabah, ikindi ve akşam olmak üzere 3 vakit olduğunu ve her birinde 3 rekat olarak toplamda 9 rekat olduğunu öne sürmektedir. Diğer bir kısmı ise bunun aksine bütün farz namazların 2 rekat olduğu söylemektedir. Bu akımı benimseyenlerin Müslümanları şüpheye düşürmeye çalıştıkları meselelerden biri de dini temizlik konusudur. Onların batıl inançlarına göre cinsi münasebet sonrası meydana gelen abdestsizlik durumunda (cünüplük), gusül gerekmemektedir. Bunun yanı sıra erkeklerin sünnet olmasının İslam’da yeri olmadığını ve namazda kadınların erkeklere imamlık yapabileceklerini söylemektedirler.