KAMU ÖZEL İŞ ORTAKLIĞI UYGULAMALARI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ÜZERİNE İNCELEME

Abstract

Türkiye’de son zamanlarda Kamu Özel İş Ortaklığı (KÖİO) modeli ile çok önemli projeler gerçekleştirilmektedir. Ulaşım, sağlık, enerji ve eğitim gibi sektörlerde bu model ile önemli yatırımlar gerçekleştirilmiştir. KÖİO modeli ile yapılan yatırımların tutarı oldukça fazla olması nedeniyle ülkede bu yatırımlar ilgi ile takip edilmektedir. Bu projeler ekonomik ve sosyal açıdan önemli getiriler sağlamaktadır. Bu araştırmada devletlerin kendi ekonomik imkânları ile yapamadığı yatırımların gerçekleştirilmesine olanak sağlayan KÖİO uygulamaları incelenmiştir. Türkiye’de KOİO modeli ile birçok proje çok kısa bir süre içerisinde tamamlanmıştır. Bu projelerin etkisi ile istikrarlı bir büyüme dönemine girilerek sosyal, ekonomik ve mali açıdan birçok etki meydana getirmiştir. Bu projeler ile gerçekleştirilen yatırımlar vasıtasıyla insanlar kamu hizmetlerine daha sağlıklı, kaliteli ve etkin bir şekilde ulaşma imkânına kavuşmuştur. KÖİO modeli ile gerçekleştirilen yatırımların tutarı milyarca dolara varmaktadır. Bundan dolayı ekonominin paydaşları arasında etkin bir denetim ve kontrol mekanizması kurularak ekonomik açıdan maliyetler düşürülmeli, ihracatın gelişmesine olanak sağlamalı, ekonomik büyümeye destek sağlamalı ve halkın sosyal açıdan refah seviyesini yükseltmelidir. Türkiye’de KÖİO ile gerçekleştirilen projelerde yer alan firma sayısı oldukça yetersizdir. Ülkede bu faaliyetlerin üstesinden gelebilecek pek çok işletme ve holdingler yer almaktadır. Ayrıca ekonominin paydaşları arasında risk paylaşımı mümkün olduğunca geniş kitlelere yayması konusu önemli bir unsurdur. v Çalışmada KÖİO Yatırımları, Milli Gelir ve Gayri Safi Yurtiçi Hasılası arasındaki ilişkiyi belirlemek maksadıyla Doğrusal En Küçük Kareler Modeli ve Johansen testi kullanılmıştır. Doğrusal En Küçük Kareler Modelinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)’daki %10’luk artış, KÖİO yatırım değerini %42 arttırmaktadır. Johansen testinde ise KÖİO yatırımları ile GSYİH arasında uzun dönemli ilişki saptanarak GSYİH’deki her %1’lik artış KÖİO yatırımlarında %5 artışa neden olmaktadır. GSYİH’ın artması KÖİO yatırımlarını da arttıracağı sonucuna ulaşılmaktadır.