NOHUTTA TÜRLER ARASI MELEZLERDE ÇİÇEKLENME GÜN SAYISININ KALITIMI

Abstract

Bu çalışma, tarımı yapılan nohut (C. arietinum L.) türü ile yabani türleri olan C. echinospermum ve C. reticulatum melezlerinden elde edilen popülasyonlar kullanarak çiçeklenme gün sayısının ve çiçek renginin kalıtımının belirlenmesi ve nohut ıslah programlarında stabilitesinin belirlenerek erken nesillerde seçim kriteri olarak kullanılıp kullanılamayacağını araştırmak amacıyla, 2018/2019 yetiştirme sezonunda tarla koşullarında kışlık ekim yapılmış ve her sıra bir parsel olarak kabul edilerek yürütülmüştür. Denemede anaç olarak C. arietinum ile C. reticulatum’a ait 7 melez kombinasyonundan elde edilen 1256 genotip ve C. arietinum ile C. echinospermum a ait 2 melez kombinasyonundan elde edilen 279 genotipeten oluşan 9 adet F3 ve F4 popülasyonu materyal olarak kullanılmıştır. Genotiplerde ilk çiçeklenme gün sayısı ile çiçek rengi gözlemleri alınmıştır. İlk çiçeklenme gün sayısı F3 generasyonunda 64-144, F4 generasyonunda 86-120 gün arasında değişim göstermiştir. Populasyonlara ait histogram grafikleri sürekli dağılış göstermiş olup çiçeklenme gün sayısının kantitatif kalıtım özelliği gösterdiği gözlenmiştir. Çiçek rengi kalıtımı kalitatif kalıtım özelliği göstermiş olup bazı popülasyonlarda Mendel tek gen açılımına uymayan açılımlar gözlenmiştir. İki yıllık çalışma sonuçlarına göre kültür x yabani nohut melez genotiplerin kendi içlerinde geniş bir genetik çeşitliliğe sahip olup olmadıkları ve ıslah çalışmalarında kullanılıp kullanılamayacağını belirlemek için rekombinant saf hat generasyonlarının değerlendirilmesi tavsiye edilebilir.