PAMUK TARIMI YAPILAN ARAZİLERDE İKİNCİ ÜRÜN OLARAK YETİŞTİRİLEN FİĞ VE ARPA KARIŞIMLARINA FARKLI SİLAJ KATKILARI İLAVESİNİN SİLAJ KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Abstract

Bu çalışma, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2017 yılından itibaren pilot bölge olarak Şanlıurfa ilinde başlattığı "Kaliteli Kaba Yem Üretimini Geliştirme Projesi" kapsamında, pamuk tarımı yapılan arazilerde nöbet ekimi ile ikinci ürün olarak üretilen fiğ (Vicia sativa L.) + arpa (Hordeum vulgare L.) hasıllarına farklı silaj katkıları ilavesinin ve farklı fermantasyon sürelerinin silaj kalitesi üzerine etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla fiğ+arpa karışımı hasıllara melas, fermente edilmiş doğal laktik asit bakteri sıvısı (FDLAB), homofermantatif laktik asit bakterisi (LAB), heterofermantatif laktik asit bakterisi (LAB) ve fruktoz şurubu ilave edilerek silajlar hazırlanmış ve bu silajlar 6, 12, 24 ve 48 gün süre ile fermantasyona bırakılmıştır. Silajların katkı grupları bazında; homofermantatif LAB inokulantı katkısının pH değerini düşürdüğü (P<0.05), melas, FDLAB ve homofermantatif LAB katkısının silaj amonyak azotu (NH3-N/TN) değerlerini düşürdüğü (P<0.05), en yüksek laktik asit değerinin melas katkılı grupta, en düşük asetik asit değerleri ise melas, FDLAB, homofermantatif LAB ve fruktoz şurubu katkısında tespit edilmiştir. Fiğ+arpa karışımı silajların hiç birisinde propiyonik asit ve bütirik asit tespit edilememiştir. Silajların katkı grupları bazında; en düşük maya değerleri heterofermantatif LAB inokulantı, en düşük küf değeri ise homofermantatif LAB inokulantı katkısında olduğu tespit edilmiştir (P<0.05). Aynı grup silajların farklı fermantasyon süreleri bazında (6, 12, 24 ve 48 gün); en düşük pH değerinin 12 günlük fermantasyon süresi sonunda, en düşük NH3-N/TN değerinin 6 x günlük fermantasyon süresi sonunda, en yüksek laktik asit değeri 6 ve 12 günlük fermantasyon süresi sonunda, en düşük asetik asit değerinin 6, 12 ve 24 günlük fermantasyon süreleri sonunda, en düşük maya değeri 48 günlük fermantasyon süresi sonunda; en yüksek küf değerleri ise 24 günlük fermantasyon süresi sonunda tespit edilmiştir (P<0.05). Bu çalışma kapsamında hazırlanan silajların pH, NH3-N/TN, asetik asit, laktik asit, küf ve maya parametreleri bakımından katkı grupları, fermantasyon süreleri ve katkı grupları x fermantasyon süreleri bazında fark interaksiyon analizi sonucu önemli bulunmuştur (P<0.05). Sonuç itibariyle tüm katkı grupları değerlendirildiğinde; melas, homofermantatif LAB inokulantı, heterofermantatif LAB inokulantı ve fruktoz şurubu katkıları kullanılarak kaliteli silaj elde edilebileceği, ekonomik ve uygulanabilir olması bakımından özellikle melas ve heterofermantatif LAB inokulantının aerobik stabiliteyi iyileştirdiği, maya ve küf oluşumunu baskıladığı için önerilebileceği kanısına varılmıştır. Katkı maddesi kullanmadan silajlık materyalin iyi sıkıştırılması ile de kaliteli silaj elde edilebileceği ancak katkı maddesi kullanılması durumunda silajların aerobik stabilite değerlerinin iyileşmesine bağlı olarak, yedirme aşamasında silajın dayanım ve kullanım süresini arttıracağı sonucuna varılmıştır.