MOBBİNGE MARUZ KALMANIN TÜKETİCİ E-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞINA ETKİSİ

Abstract

Alışveriş bağımlılığı, patolojik satın alma veya kompulsif satın alma bozukluğu olarak da bilinen kompulsif satın alma davranışı, ciddi psikolojik, sosyal, mesleki, finansal sonuçlarına rağmen kalıcı, aşırı, dürtüsel ve kontrol edilemeyen ürün satın alma ile karakterize bir zihinsel sağlık durumudur. Bu durum birçok psikolojik sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Mobbing ise sosyolojik bir terim olarak herhangi bir bağlamda bir bireyin bir grup tarafından zorbalığa uğraması anlamına gelir. İş arkadaşları tarafından söylenti, ima, yıldırma, aşağılama ve yanlızlaştırma gibi faaliyetler ile kişinin psikolojisine olumsuz etkileri vardır. Hem mobbing hem de kompulsif satın alma davranışı psikolojik faktörlerden etkilendiği için mobbinge maruz kalan kişilerin satın alma davranışlarında da farklılıklar görülebilir. Bu kapsamda bu tez çalışmasında mobbingin e-kompulsif satın alma davranışı üzerine etkisi ve iki değişken arasındaki ilişki araştırılmıştır. Araştırmada Şanlıurfa’da çalışan bireylerin mobbing düzeyleri belirlenmiş ve bu düzeye bağlı olarak e-kompulsif satın alma davranışını etkileyip etkilemediği ortaya konmuştur. Tez çalışmasının amacı doğrultusunda kolayda örnekleme yöntemiyle hazırlanan anket formu çevrimiçi olarak 400 çalışana gönüllük esasına göre uygulanmıştır. Araştırmada öncelikle güvenilirlik analizi yapılmış olup, sonrasında katılımcıların mobbinge maruz kalma düzeyi ve e-kompulsif satın alma davranışlarını ölçen ölçeklere faktör yapı geçerliliğini analiz etmek için faktör analizi yapılmıştır. V Shapiro-Wilk Testi verilerin dağılımının parametrik olup olmadığını (normal dağılım) belirlemek için yapılmıştır. Çalışmaya konu olan etkinin belirlenmesi için regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda mobbingin e-kompulsif alma davranışı üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman korelasyon analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda mobbinge maruz kalma ile e-kompulsif satın alma davranışı arasında orta düzeyde olumlu yönde bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır