SAFVET NEZÎHÎ’NİN “TEEHHÜL ÂLEMİNDE” ROMANININ TRANSKRİPSİYONU VE DİL İNCELEMESİ

Abstract

XIX. yüzyılın sonlarına doğru Türk romanının Batılı anlamda gelişmesinde Servetifünun edebiyatı sanatçılarının yanı sıra bu dönemde bu edebiyat topluluğuna girmeyen bazı önemli yazarların da önemli katkılarının olduğu bilinen bir gerçektir. Bu yazarlardan biri de Servetifünun edebiyatının geliştiği dönemlerde bazı gazete ve dergilerde roman, hikâye ve makaleleri yayımlanmış olan Safvet Nezîhî’dir. Yazar, zaman zaman Servetifünun edebiyatı etkisinde kalarak eserlerini kaleme almıştır fakat belirli bir çizgide devam edemediğinden bu edebî topluluk arasına girememiştir. Düzensiz bir hayat yaşaması ve uzun yıllar akıl hastanesinde yatmasından dolayı edebiyat dünyasında çabuk unutulmuştur. Bu çalışmanın konusunu Türk edebiyatında Servetifünun Dönemi bağımsız popülist roman ve hikâye yazarlarından olan Safvet Nezîhî’nin (1871-1939) Teehhül Âleminde romanı oluşturmaktadır. Roman; kadın-erkek ilişkilerinin, yasak aşkın ve yaş itibariyle birbirinin dengi olmayan kişiler arasındaki sadece maddeye dayalı evliliğin ortaya çıkardığı huzursuzluğun ve mutsuzluğun anlatıldığı bir eserdir. Eser, İkdam gazetesinde tefrika edilmiş ve daha sonra 1901 yılında Dersaâdet-İkdâm Matbaasında kitap hâlinde basılmıştır. 691 sayfa olan eserin her sayfasında 16 satır bulunur ve eser, üç kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısım Ana ile Kızlar başlığı ile 10 bölümden, ikinci kısım Hürrem Şadan Bey başlığı ile 5 bölümden, üçüncü kısım ise Tezâhür-i Hakîkat başlığı ile 4 bölümden oluşmaktadır. Matbû olan eserde, Arapça, Farsça sözcüklerin ve tamlamaların yoğun olduğu bir dil kullanılmıştır. Osmanlı Türkçesi v ile yazılmış olan eser, harekesiz yazılmıştır. Eserin dili, Yenileşme Dönemi Osmanlı Türkçesi özellikleri göstermektedir. Bu çalışmada “Teehhül Âleminde” isimli romanın ilk 120 sayfasının transkripsiyonu ve dil özelliklerinin incelemesi yapılmıştır. “Dil İncelemesi” bölümünde kaynak eserin; imla, ses ve şekil bilgisi özellikleri incelenmiştir. Eserde yabancı kökenli kelimeler ve tamlamalar yoğun olarak kullanılmıştır. Bu kelimelerin ve tamlamaların anlamları metin içerisindeki bağlamından hareketle verilerek ve kelimelerin kökenleri belirtilerek seçki bir “Sözlük” bölümü oluşturulmuştur. “Özel Adlar Dizini” bölümü de eserin ilk 120 sayfası baz alınarak oluşturulmuştur. Çalışmanın sonuna ise eserin tıpkıbasımı eklenmiştir.