KUR'ÂN-I KERİM'DE KADER ALGISI: HZ. YUSUF VE HZ. İBRAHİM KISSALARI ÖRNEĞİ

Abstract

Bu çalışmanın konusu Kur’ân-ı Kerîm’de; Hz. Yusuf (a.s.) ve Hz. İbrahim (a.s.) kıssaları bağlamında ortaya konan kader algısıdır. Temel hedef, Kur’ân-ı Kerîm’in kader konusunda nasıl bir bakış açısı sunduğunu görmektir. Çalışmada, bu geniş hedefin bir parçası olarak hayatları ibretlik olaylarla geçen Hz. İbrahim (a.s.) ve Hz. Yusuf (a.s.) kıssalarının üzerinde durulmuştur. Kur’ân-ı Kerîm’de geçen diyaloglar incelenerek konu, bu iki peygamberin kıssaları üzerinden ele alınmıştır. Çalışmada, farklı kader inanışları, imkân ölçüsünde ele alınmıştır. Bir inanç meselesi olan kader konusunda, yanlış düşüncelere yönelmenin insanların dini ve dünyevi hayatındaki etkilerine dikkat çekilmiştir. Bu çalışmada, betimleme ve karşılaştırma metodu kullanılmıştır. Öncelikle Kur’ân-ı Kerîm’deki kader konusuna bakışı ele alan ayetler tespit edilmiştir. Bilahare tezde örnek olarak düşünülen iki peygamber kıssasındaki diyaloglar incelenmiştir. Ayrıca tarihi süreç içinde kader ile ilgili İslam inanç mezheplerinin ortaya koydukları temel bakış açısı ile Kur’ân-ı Kerîm’in bu iki kıssasında ortaya konan kader algısı karşılaştırılarak ortaya çıkan tablo incelenmiştir. Çalışmada Kaderle ilgili Kur’ân-ı Kerîm ayetleri incelenmeye gayret edilip; temel Kelam kitaplarının ilgili bölümleri ile kader konusuna dair lehte ve aleyhte yazılan tezlerden istifade edilmiştir. Ayrıca konuyla ilgili makaleler ile ansiklopedi maddelerinden de faydalanılmıştır. Çalışmada seçilen peygamberlerin yaşadıkları olaylara ve olaylar karşısında gösterdikleri tepkilere dikkat çekilmiş, kadere yaklaşımla ilgili ilginç durumlar ön plana çıkarılmaya çalışılmıştır. Kader konusunu Kur’an’dan bazı ayetleri ön plana V çıkararak düşünmenin ve parçacı bir bakış açısıyla ele almanın yanlış olduğu ortaya konulmuştur. Bu anlamda kaderin doğru anlaşılması açısından konuyu bütüncül bir gözle ele almanın gereği ve önemi teyid edilmiştir.