TOPLUM 5.0’A DOĞRU OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK TARZLARI İLE ÖĞRETMENLERİN BİREYSEL YENİLİKÇİLİK PROFİLLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı, toplum 5.0’a doğru okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin bireysel yenilikçilik profilleri arasındaki ilişkinin tespit edilmesi ve bu iki olgunun bazı değişkenlere (cinsiyet, yaş vb.) göre incelenmesidir. Araştırma evrenini, 2020-2021 Eğitim-Öğretim yılı Şanlıurfa ili merkez ilçelerinde görev yapmakta olan 12.874 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmada uygun örnekleme kapsamında 576 öğretmenden veriler toplanmıştır. İlişkisel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilen bu araştırmada kullanılan veri toplama aracı üç kısımdan oluşmaktadır: Kişisel Bilgiler Formu, Bireysel Yenilikçilik Ölçeği ve Okul Müdürleri Liderlik Stili Ölçeği. Her iki ölçeğin güvenirlik katsayısı 0,70’ten büyüktür. Ölçekler için Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmıştır. Verilerin her iki ölçek için normal dağıldığı göz önüne alınarak verilerin analizinde parametrik testler kullanılmıştır. Aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Tukey testi, Pearson Korelasyon testleri tercih edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin dönüşümcü liderlik algılarının eğitim durumu ve yenilikçilik tanımı değişkenlerine göre anlamlı bir fark gösterdiği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin serbest bırakıcı liderlik algılarının cinsiyet, eğitim durumu, iş tecrübesi, kurumda çalışma süresi ve yenilikçilik tanımı değişkenlerine göre; sürdürümcü liderlik algılarının ise cinsiyet, eğitim durumu, kurumda çalışma süresi ve yenilikçilik tanımı değişkenlerine göre anlamlı bir fark gösterdiği saptanmıştır. Öğretmenlerin deneyime açıklık algılarının sadece yenilikçiliğin tanımı açısından anlamlı bir fark gösterdiği tespit edilmiştir. Fikir önderliği algılarında eğitim durumu ve yenilikçilik tanımı açısından anlamlı bir fark V bulunmuştur. Değişime direnç algılarının sadece yenilikçiliğin tanımı açısından anlamlı bir fark gösterdiği tespit edilmiştir. Risk alma algıları ise cinsiyet ve yenilikçiliğin tanımı değişkenleri açısından anlamlı bir fark göstermektedir. Çalışmada korelasyon analizi sonuçlarına göre dönüşümcü liderlik ile öğretmenlerin bireysel yenilikçilik profilleri boyutlarından deneyime açıklık, fikir önderliği ve risk alma arasında pozitif yönde çok zayıf düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Değişime direnç ile de serbest bırakıcı liderlik arasında pozitif yönde çok zayıf ilişki bulunurken yine sürdürümcü liderlik ve değişime direnç arasında pozitif yönde zayıf düzeyde ilişki bulunmuştur. Okullarda hizmet verenlerin dönüşümcü ve yenilikçilik özelliklerini güçlendiren bir ekosistem oluşturmak Toplum 5.0 yolunda 21. yüzyıl okulları için önemlidir.