NECMUDDİN ÖMER B. MUHAMMED EN-NESEFÎ’NİN “ET-TEYSÎR Fİ’T-TEFSİR” İSİMLİ ESERİNDE ŞÛRÂ VE ZUHRUF SÛRELERİ’NİN EDİSYON KRİTİĞİ VE TAHLİLİ

Abstract

Bu çalışmada Necmuddin Ömer b. Muhammed en-Nesefî’nin birçok el yazma nüshası bulunan “et-Teysîr fi’t-Tefsir” adlı eserinin Şûrâ ve Zuhruf Sûreleri’nin edisyon kritiğini, tahkikini, tahlilini ve değerlendirmesini çalıştık. Fıkıhta Hanefi, itikatta ise Mâtüridi Akâidine mensup olan Nesefî çeşitli ilim dallarında temâyüz etmiş seçkin bir âlimdir. Çalışmamız Giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın konusu, amacı, yöntemi, en-Nesefi’nin “et-Teysîr fi’t-Tefsir” adlı eserinin çalışmış olduğumuz el yazması nüshalarının tanıtımını ve Müfessirin sûre ve âyetlerin tefsirinde izlediği yöntem hususunda bilgi verildi. Birinci bölümde bu tefsirin Rivâyet ve Dirâyet metodları incelenmiştir. Bu bölümde Şûrâ ve Zuhruf Sûreleri bağlamında Rivâyet başlığı altında Ku’an’ın Kur’an ile tefsiri, Kur’an’ın Sünnet ile tefsiri ve Ku’an’ın sahâbe ve tabiîn sözleri ile tefsiri konuları irdelenmiştir. Dirâyet başlığı altında ise; Kıraâtler, Sarf-Nahiv, şiir ile istişhâd etmesi, kelime izahı, Kelâm ilmi ve Tasavvuf konuları örnekler ile izah edilmeye çalışılmıştır. Ulûmu’l-Kur’ân V başlığı altında ise; Mekkî-Medenî, Kur’an Sûrelerinin harf, kelime ve âyet sayıları, Fezâilu’l-Kur’an, Münâsebetu’l-Kur’an, Muhkem-Müteşabih ve Sebeb-i Nüzûl konuları örnekleriyle izâh edilmiştir. İkinci ve üçüncü bölümde ise “et-Teysîr fi’t-Tefsir’in” el yazmasının 66 numarada kayıtlı olan Manisa İl Halk Kütüphanesi ve 121 numarada kayıtlı olan Damat İbrahim Paşa (Süleymaniye Kütüphanesi) nüshaları karşılaştırıldı. Dört ciltten oluşan Manisa nüshası esas kabul edilerek bu nüshaya (“ا “/األلف elif) simgesi, Damat İbrahim Paşa (Süleymaniye Kütüphanesi) nüshasına da “ب) “الباء /ba) simgesi verildi. Bu karşılaştırmada fazlalık ve eksiklikler dipnotlarda yazılmaya çalışıldı.