HZ. OSMAN VE HZ. ALİ DÖNEMİ OLAYLARININ İTİKADÎ MEZHEPLERİN DOĞUŞUNA ETKİLERİ

Abstract

Müslümanlar Hz. Muhammed’in vefatından sonra devlet başkanı olarak kendilerine Hz. Ebû Bekir’i halife seçtiler. Hz. Ebû Bekir’in hilafete gelmesiyle İslâm tarihinde Hûlefa-i Raşidîn olarak adlandırılan dönem başladı. Hz. Osman, Hz. Ebû Bekir ve Hz. Ömer’in hilafete geliş yönteminden farklı olarak şûra ile üçüncü halife olarak seçildi. Hz. Osman'ın yaklaşık olarak 12 yıl süren halifelik dönemi İslâm Tarihi kaynaklarında sakinlik dönemi ile karışıklık dönemi olarak iki ayrı bölüm şeklinde ele alınmaktadır. Hz. Osman’ın fetih, sükûnet ve bolluk ile geçen hilafetinin yaklaşık 6 yıllık döneminde herhangi bir kargaşadan söz edilmemektedir. Halifeliğinin ikinci yarısı diyebileceğimiz ikinci 6 yıllık döneminde ise Müslümanlar arasında birtakım fitne olayları, ihtilaf ve ayrışmalar meydana gelmiştir. Hz Osman’ın şehit edilmesiyle başlayan fitne olayları, Hz. Ali döneminde daha da yayıldı Hz. Muhammed’in (s.a.v) vefatından sonra göreve gelen dördüncü halife olan Hz. Ali ise, selefi Hz. Osman’ın şehit edilmesiyle halktan biat almıştı. Hz. Ali’nin hilafet döneminde Müslümanların ilk kez karşı karşıya kaldığı pek çok sorun ortaya çıkmıştır. Bu dönemde Cemel ve Sıffîn savaşları gibi iki tarafın da Müslüman olduğu savaşlar meydana gelmiştir. Bu dönemde Müslümanlar arasında gerçekleşen olaylarla ilgili meydana gelen muhalif görüşler ve fikirler neticesinde farklı gruplar ortaya çıkmıştır. Çalışmamızda Hz. Osman ve Hz. Ali’nin halifelik dönemlerinde meydana gelen olaylar ve bu olaylar neticesinde Müslümanlar arasında ortaya çıkan fırkalara değinilmiş ve bu olayların Mezhepler Tarihi açısından öneminden bahsedilmiştir. Hz. V Ali’nin şehit edilmesiyle halife seçilen Hz. Hasan, hilafeti Muaviye’ye kendi rızasıyla devretmiştir. Böylece Hulefâ-i Raşidîn dönemi sona ermiş ve İslâm tarihinde saltanat dönemine geçilmiştir. Bu dönemin de sona ermesiyle İslam toplumunda siyasî ve sosyal ayrılıklar ortaya çıkmış, bunun neticesinde de pek çok siyasî ve itikadî mezhep ortaya çıkmıştır.