Yusuf Kıssasinin sosyo-psikolojik tahlili /

Abstract

107 ÖZET İnsan, kendisine verilen ve hiç bir canlıda bulunmayan özellikleri sebebiyle dünyada en üstün varlıktır. Evrendeki konumunu. Yaratıcının emir ve tavsiyelerine itaati, çerçevesinde kurur. Kendisinin O'na bağlılığı nisbetinde tanır. İnsan, evren ve Yaratıcı ilişkisini kavrayabilmek için evrende cereyan eden olaylar, insanın kendisi, Rabb'ı ve alem üçgeninde bir tezgâh kurar. Buna göre; iç dünyası ve sosyal hayattaki tezahürleri inceleyerek Şâri-i hakikiye (Allah'a) izafeten mecazî sâri olan peygamberlerin (din kurucuların) örnek hayatını inceler ve buna göre Allah'ın öğretisini yorumlar. Alemdeki vazifesini anlar ve hayattan nasıl istifade edeceğini bilir. Kur'an. insana Yaratıcısını tanıtan ve onun yaratılış gayesini ortaya koyan kaynaklardan biridir. İnsanın geleceğine ve iç dünyasına ışık tutması bakımından, bunu geçmiş toplumların yaşayışlarını içeren " Kıssa" larla çok veciz bir şekilde ortaya koymuştur. Özellikle "Hazret-i Yusuf Kıssası" ile insanın fıtratı ve mahiyeti hakkındaki en güzel tesbitleri günümüze kadar taşımıştır. İnsanın yaratılışında mevcut melekî ve hayvanı duygular, Hz. Yusuf ile Zeliha arasında geçen ve kıssada adı geçen diğer efradın, kaderin yüklediği rollerle yaşanmış münasebetlerinde en güzel şekilde ifadesini bulmuştur. İnsan, grup ve müessese ilişkileri bu kıssada tabii ve insanî gerçekler çerçevesinde akıcı bir üslupla dile getirilmiştir. Ulvî arzularla süflî isteklerin sosyal arenada aldığı şekli ortaya koyarak ibret verici sahnelerle iffet, sabır ve doğruluğun değerini, ihtiras ve nefsanî arzuların elem verici sonuçlarını, insanın bütün duygu ve duyumlarına hitap ederek, canlı bir şekilde dramatize etmiştir. Özellikle Hz. Yakub ve Yusufun sabrı, Allah (C.C.)un takdirine tam teslimiyeti ve tevekkülü, her halükârda Rabblerinden yardım istemeleri, onların sağlam bir irade ve kişilik sahibi kimseler olduklarını ortaya koymaktadır. Hz. Yusuf (a.s)un bu kıssada bir evlat, kardeş, genç, vezir ve bir peygamber olarak örnek bir kişilik sergilemiş olduğunu görüyoruz. Rabb'ının yardımıyla her türlü dünya nimetine kavuştuğu bir zamanda ve mekânda bile Allah'tan ölümünü isteyerek, ahiret alemine açılan pencerenin (kabrin) tatlı ve güzel yüzünü görmüş ve göstermiştir.