ŞANLIURFA EKOLOJİK KOŞULLARINDA BAZI ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNİN VERİM VE KALİTE PARAMETRELERİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışma; Şanlıurfa ekolojik koşullarında bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin verim ve kalite parametrelerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Deneme Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Osmanbey Kampüsü deneme alanında 2019-2020 yılı kış yetiştirme sezonunda tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Deneme de 12 Aspir çeşidi (Göktürk, Koç, Balcı, Yekta, Dinçer, Olas, Linas, Asol, Safir, Hasankendi, Zirkon ve Olein) materyal olarak kullanılmıştır. Denemede, çıkış-çiçeklenme gün sayısı (%50), bitki başına taç yaprak verimi (g/bitki), bitki boyu (cm), yan dal sayısı (adet/bitki), bitki başına tabla sayısı (adet/bitki), tabla çapı (cm), bin dane ağırlığı (g), tabla başına tohum sayısı (adet/bitki), bitki başına tohum verimi (g), dekara tohum verimi (kg/da), yağ oranı (%) ve yağ verimi (kg/da) özellikleri incelenmiştir. Çalışmada; en erken çıkış-çiçeklenme gün sayısı (% 50) (161.33 gün), en büyük tabla çapı (23.12 cm), en fazla tabla başına tohum sayısı (25.0 adet/bitki) ve en yüksek dekara yağ verimi (59.22 kg/da) Zirkon çeşidinden, en yüksek taç yaprak verimi Olein (0.92 g/bitki) çeşidinden, en yüksek bitki boyu Linas (133.67 cm) çeşidinden, en yüksek yan dal sayısı Balcı (6.47 adet/bitki) çeşidinden, en yüksek yağ oranı Olas (%31.58) çeşidinden, en yüksek bitki başına tabla sayısı (11.43 adet/bitki), bin dane ağırlığı (36.06 g), bitki başına tohum verimi (7.66 g) ve dekara tohum verimi (219.37 kg/da) Dinçer çeşidinden elde edilmiştir. Şanlıurfa ekolojik koşullarında yapılacak olan aspir tarımında dekara verim için, Dinçer ve Zirkon, yağ oranı için Olas ve Yekta, yağ verimi için ise Zirkon ve Yekta çeşitlerinin tercih edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.