KOÇ ÜNİVERSİTESİ SUNA KIRAÇ KÜTÜPHANESİ 28 NUMARALI MS 58 MECMŪʿASI (İNCELEME-METİN)

Abstract

Edebiyat tarihimizde önemli kaynaklar olan mecmualarda, şair ve yazarların daha önce bilinmeyen manzum yahut mensur eserleri tespit edilebilmektedir. Bu çalışmada, Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi Özel Koleksiyonlar ve Arşivler’de kayıtlı olan 28 numaralı Ms 58 Mecmūʿası’nın transkripsiyonu ve incelemesi yapılmıştır. Çalışmada klasik Türk edebiyatı alanında yazılmış bir mecmua ile mecmuadaki şair ve yazarların tanıtılması amaçlanmıştır. Mecmua, hem şekil olarak hem de içerik olarak incelenmiştir. İçindeki manzumelerden 19. yüzyılda yazıldığı anlaşılan mecmuanın müstensihi bilinmemektedir. Söz konusu mecmuada 119 şair ve yazara ait 254 gazel, 114 kıt’a, 17 kaside, 12 rübâî, 183 beyt, 6 müseddes, 6 tahmis, 8 murabba, 5 mesnevî, 4 muhammes, 3 müstezat, 2 tesdîs, 1 Tercî-bent, 1 şarkı, 3 dize, 1 mektup ve 2 nesir parçası bulunmaktadır. 23 tane Arapça, 42 tane de Farsça manzume ve beytin yer aldığı mecmuada şiirlerin çoğunluğu 18, 19. yüzyılda yaşayan şairlerine ait olmakla birlikte 13.yüzyıldan 19.yüzyıla kadar yaşamış şair ve nasirlerin eserlerine de rastlanmaktadır. Ayrıca 19. yüzyıl şairlerinden Mîr Nihâd’ın divançesi yer almaktadır. Bugüne kadarki akademik çalışmalarda bulunmayan on dört tane muamma da bu mecmuada yer almaktadır. Bu muammalardan on tanesi çözülüp dipnotlarda açıklanmıştır. Arapça, Farsça ve Türkçe şiirlerin yer aldığı mecmuada; farklı türlerin de bulunması, mecmuanın zengin bir içeriğe sahip olduğunun göstergesidir. Mecmuada mahlası olan 119 şair ve yazarlardan 76 kişinin hayatı; edebî ve tarihi kaynaklardan tespit edilmiştir. Bu şair ve yazarların hayatı ve edebî kişilikleri v hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Tespit edilemeyen şair ve yazarlar ise dipnot düşürülerek belirtilmiştir. Ayrıca edebiyat dünyasına kazandırılan şair ve şiirler de tablolar halinde verilmiştir. Şekil olarak üç bölüm halinde incelenen mecmua, imla ve yazım olarak da değerlendirilmiştir. Mecmuadaki imla kusurları da inceleme kısmında maddeler halinde sıralanmıştır. Çalışmamızda adı geçen mecmua yeni harflere aktarılarak ayrıntılı bir inceleme yapılmıştır. Hacim olarak çok geniş olduğu için metnin orijinali çalışmaya eklenmemiştir.