YÖNETİCİLERİN SERGİLEDİKLERİ LİDERLİK DAVRANIŞLARI İLE ÇALIŞANLARIN ALGILADIKLARI ÖRGÜTSEL SİNİZM ARASINDAKİ İLİŞKİ: MUĞLA İLİNDE FAALİYET GÖSTEREN MADEN SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Bu çalışmada Muğla’ da faaliyet gösteren maden sektörü yöneticilerinin sergiledikleri liderlik tarzları ile çalışanların algıladığı örgütsel sinizm arasındaki ilişki saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde liderlik ve liderlik tarzları üzerine yapılan araştırmalar, ikinci bölümünde ise örgütsel sinizm alanında yapılan çalışmalar teorik olarak incelenmiştir. Üçüncü bölüm de ise anket yöntemi kullanılarak Muğla’ da faaliyet gösteren maden sektörü çalışanı olan 5000 kişiden 390 kişiye uygulanan anketlerin sonuçlarına göre liderlik tarzları ve örgütsel sinizm değişkenleri arasındaki istatiksel ilişkiler ortaya konmuştur. Araştırmada yöneticilerin liderlik tarzları Çok Faktörlü Liderlik Ölçeğinin Türkçe versiyonu Taşkıran’ ın (2010) doktora çalışmasından alınarak kullanılmıştır. 32 önermeden oluşan ölçeğin, ilk 20 sorusu Dönüşümcü liderlik yönelimini ölçümlemeye son kalan 12 önerme ise; Etkileşimci liderlik yönelimi ölçümlemeye olanak sağlamaktadır. Çalışanların örgütsel sinizm düzeyleri ise Brandes ve diğerleri (1999) tarafından geliştirilen, Türkçeye Kalağan (2009) tarafından uyarlanan “Örgütsel Sinizm Ölçeği” kullanılarak belirlenmiştir. Kalağan’ın (2009) uyarlamış olduğu ölçek 13 maddeye sahiptir. Ölçeğin bilişsel, davranışsal ve duyuşsal olarak adlandırılan üç alt boyutu vardır. Örneklem grubundan elde edilen verileri analiz etmek amacıyla IBM SPSS v.26 paket programı kullanılmıştır. Bu program aracılığıyla verilere Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), t-Testi, Kruskal-Wallis H, Pearson Korelasyon Analizi ve Çoklu Regresyon Analizi yapılmıştır. Araştırmanın sonunda sinizm algısının yaş, v cinsiyet ve medeni duruma göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Çalışmamızda sinizmin en çok 0-5 yıl arası çalışanlarda görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Burada çalışmamızda yer alan anket sonuçlarına göre çalışanların %82 gibi büyük bir çoğunluğunun bulunduğu iş yerinde 0-5 yıl arası çalışan olduğu göz önüne alındığında örgütsel sinizm algısının bu kategori için yüksek çıkması sonucunun kaçınılmaz olduğu değerlendirilmektedir. Yine çalışanların yüksek bir oranla bulundukları iş yerinde 0-5 yıl arası çalışanlardan oluştuğu düşünüldüğünde maden sektörü çalışanlarının iş yeri değiştirme sıklıklarının yüksek olduğu söylenebilecektir. Çalışmamızda ulaşılan bir diğer sonuç ise dönüşümcü liderlik ile örgütsel sinizmin tüm boyutları arasında negatif yönlü ilişki bulunduğu yönünde tespit edilmiştir. Dönüşümcü liderliğin örgütsel sinizmi anlamlı bir şekilde yordadığı belirlenmiştir. Araştırmada son olarak daha sonra yapılacak araştırmacılara yol göstermesi amacıyla birtakım önerilerde bulunulmuştur.