UZAKTAN ALGILAMA YÖNTEMİ İLE DİCLE HAVZASI ÖLÇEĞİNDE EVAPOTRANSPİRASYONUN BELİRLENMESİ

Abstract

İnsanlık tarihi itibariyle beslenmede ve sosyal yaşamda tarımın suyla ilişkisi önemli konulardan biridir. Tarımın devamlılığını sağlayabilmesi için geçmişte ve günümüzde suya ihtiyaç duyduğu yadsınamaz bir gerçektir. Tarım yapılacak alanlarda bitkinin suya ihtiyacı miktar, zamanlama ve diğer parametreler ile yakından ilişkilidir. Sulamanın doğru zamanda ve yeterli miktarda olması bu sürecin tespit edilebilir ve bölgenin iklim şartları dolayısıyla öngörülebilir olması önemlidir. Bitkilerin su tüketiminin hesaplanmasında uygun yöntemlerin kullanılması bölgedeki tarım işleyişini kolaylaştırır. İçinde bulunduğumuz yüzyılda küresel ısınma sonucunda gelişen iklim değişikliği sorunları, endüstri alanlarının artması ve hızla artan nüfus yapısı suya duyulan ihtiyacı ve önemini artırmıştır. Bu sebeple gelişen teknolojik enstrümanların hayatın her yönünü etkileyen su tüketimi tasarrufu açısından kullanmayı gerekli kılmıştır. Bu amaçla suyun topraktan buharlaşma ile atmosfere, bitkilerden terleme ile atmosfere taşınması olan Evapotranspirasyon çalışmamızda incelemeye konu olmuştur. Evapotranspirasyonun harita üretimi için literatürde en çok tercih edilen yöntemlerden biri olan SEBAL modeli kullanılmıştır. Bu teknik ile elde edilen modelin çalıştırılması ile Evapotranspirasyon ve onu destekleyecek parametrelerin (bitki katsayısı vb.) üretimine ilişkin verilerin elde edilmesi hedeflenmiştir. Geliştirilen SEBAL modeli Python kodlamasına dayanmaktadır. Açık kaynak kodlu yazılımların yardımıyla, uydu görüntülerinin meta veride bulunan verilerin kullanılması ve formüllerin Python kodu ile yazılarak SEBAL, NDVI, SAVI gibi modellerinin üretilmesi sağlanmıştır. SEBAL modelinde yapılan hesaplamaların Cropwat ve SUET programının raporlarıyla kıyaslandığında ocak, mayıs ve temmuz ayındaki gün değerleriyle analiz edildiğinde çalışmanın yüksek doğruluklu olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu yöntem ışığında iklim verileri ve hesaplama yöntemlerinden daha hızlı, daha geniş alan kapsayan ve daha ekonomik sonuçlar sağlayan çok bantlı uydu görüntülerinin yakın bir gelecekte daha fazla kullanılacağı öngörülmektedir.