Bazı Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Şanlıurfa Koşullarında Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalıĢma, 2018-2019 ürün yetiĢtirme sezonunda, ġanlıurfa ekolojik koĢullarında bazı makarnalık buğday çeĢitlerinde adaptasyon yeteneğinin belirlenmesi için GAP Tarımsal AraĢtırma ve Eğitim Merkezi Koruklu AraĢtırma Ġstasyonunda yürütülmüĢtür. ÇalıĢma, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüĢtür. Denemede materyal olarak; araĢtırma enstitüleri, Harran Üniversitesi ve ticari tohumculuk firmaları tarafından tescil edilmiĢ 25 adet makarnalık buğday çeĢitleri kullanılmıĢtır. ÇalıĢmada; metrekarede bitki sayısı (adet/m2 ), baĢaklanma gün sayısı (gün), bitki boyu (cm), yatma durumu (%), metrekarede baĢak sayısı (adet/m 2 ), baĢakta baĢakçık sayısı (adet/baĢak), baĢak uzunluğu (cm), baĢakta tane sayısı (adet), baĢakta tane ağırlığı (g), tane verim (kg/da), hasat indeksi (%), bin tane ağırlığı (g), hektolitre ağırlığı (kg/hl), camsılık oranı (%), protein oranı (%), yaĢ gluten oranı (%), sedimantasyon değeri (ml) ve pazarlama fiyatı (TL/kg) özellikleri incelenmiĢtir. AraĢtırmada çeĢitlerin agronomik ve kalite özellikleri ölçülmüĢ ve verim ile iliĢkileri korelasyon ve regresyon analizleri ile araĢtırılmıĢtır. Ġncelenen bu özellikler sonucuna göre; metrekarede bitki sayısı 390-460 adet/m2 , baĢaklanma gün sayısı 84.25-88.5 gün, bitki boyu 78.25- 96.25 cm, yatma durumu % 0, metrekarede baĢak sayısı 474-669 adet/m2 , baĢakta baĢakçık sayısı 14.0-17.26 adet/baĢak, baĢak uzunluğu 5.05-6.71 cm, baĢakta tane sayısı 37.5-60.55 adet, baĢakta tane ağırlığı 1.49-2.72 g, tane verimi 449.99-635.83 kg/da, hasat indeksi % 22.73-42.08, bin tane ağırlığı 24.85-41.45 g, hektolitre ağırlığı 73.4-80.6 kg/hl, camsılık oranı % 95.25-99.0, protein oranı % 13.97- 17.75, yaĢ gluten oranı % 35.65-44.05, sedimantasyon değeri 16.0-29.75 ml ve pazarlama fiyatı 1.52- 1.63 TL/kg olarak tespit edilmiĢtir. Verim ve verim öğeleri arasında yapılan korelasyon analizinde sonuçlar çoğunlukla istatistiki olarak önemsiz bulunmuĢtur. Ġstatistiksel önemdeki regresyon eĢitliklerinin de determinasyon katsayıları düĢük bulunmuĢtur. Artuklu çeĢidi tane verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve camsılık oranı bakımından öne çıkmıĢtır. Sümerli, Fırat-93 ve Burgos çeĢitleri ise protein oranı, yaĢ gluten oranı ve sedimantasyon değeri bakımından öne çıkmıĢtır. Yapılan karlılık analizi sonucunda dekara en fazla gelir 1036.40 TL/da ile Artuklu çeĢidinde tespit edilmiĢtir. Sarı baĢak ve Alatay çeĢitleri 995,38 ve 992.76 TL/da gelirle 2. ve 3. Sırada yer almıĢlardır.