Diyarbakır ekolojik şartlarında bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi / Determination of yield and yield components of some cotton (Gossypium hirsutum L.) cultivars under Diyarbakır ecological conditions

Abstract

Bu çalışma, Diyarbakır ekolojik şartlarında bazı pamuk çeşitlerinin verim, verim unsurları ve lif teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, 2018 yılında Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Deneme Alanında yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulan araştırmada, farklı kurumlardan temin edilen bölge tarımına yeni geliştirilmiş çeşit olarak alınan 9 pamuk çeşidi (Bomba, Edessa, Es 1, Esperia, Lima, SC 2009, SC 2079, Sezener 76, PG 2018) ile 6 pamuk çeşidi (BA 119, BA 440, Gloria, Carla, DP 499, ST 468) materyal olarak kullanılmıştır. Her parsel 4 sıralı, sıra arası 70 cm ve sıra üzeri mesafe 10 cm olacak şekilde ekim gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, dekara kütlü verimi, çırçır randımanı, bitki boyu, açan koza sayısı, açmayan koza sayısı, meyve dalı sayısı, odun dalı sayısı, 100 tohum ağırlığı, ilk meyve dalı boğum sayısı, lif inceliği, lif mukavemeti, lif uzunluğu, lif üniformitesi, lif elastikiyeti, kısa lif oranı, lif parlaklığı, lifte sarılık gibi özellikler incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; Çeşitler arasında kütlü pamuk veriminin 307.0 ile 507.0 kg/da arasında değiştiği, saptanmıştır. Ayrıca, kütlü pamuk verimi yönünde DP 499, çırçır randımanı yönünden ES-1 ve ST 468 (%41.60) ve bunları Lima (%41.47) çeşidinin takip ettiği, bitki boyu yönünden ES-1, 100 tohum ağırlığı yönünden Sezener-76, meye dalı sayısı yönünden SC 2009, lif uzunluğu yönünden Lima, kısa lif oranı yönünden DP 499, lif elastikiyeti yönünden Bomba, lifte sarılık yönünden Gloria çeşitlerinin diğer çeşitlerden üstün oldukları belirlenmiştir. Ayrıca, ilk meyve dalı boğum sayısı, odun dalı sayısı, açan koza sayısı, açmayan koza sayısı, lif inceliği, lif üniformitesi, lif kopma dayanıklılığı, parlaklık değeri yönünden çeşitler arasında istatistiksel olarak önemli bir fark olmadığı tespit edilmiştir.