Gelişim, dağılış ve karşılaştırma bağlamında cumhuriyet dönemi (1927-2017) Şanlıurfa il nüfusunun değerlendirilmesi / The evaluation of Şanlıurfa population during republic period (1927-2017) in terms of development, distrubition and comparison

Abstract

Bu çalışmada Şanlıurfa ilinin 1927-2017 yılları arasındaki nüfusunun tarihsel gelişimi, dağılışı, nüfus hareketleri ve niteliklerinin sebep ve sonuçları üzerinde durulmaktadır. Ayrıca Türkiye daha sonra ildeki ilçeler ile karşılaştırılması yapılarak değerlendirmelerde bulunulmuştur. Nüfusun geçirmiş olduğu değişim ve dönüşüm üzerinde etkili olan fiziki ve beşeri coğrafi faktörlerin etkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. Şanlıurfa ili hızla gelişmiş ve 2017 yılındaki 1.985.753 kişilik nüfusu ile ülkemizin en büyük nüfuslu illeri arasındaki yerini almıştır. İl nüfusunun Türkiye nüfusuna göre çok hızlı bir şekilde büyümeye devam etmesi üzerinde doğurganlık oranının çok yüksek olmasının önemli bir payı vardır. İlçeler bazında da doğurganlık oranı yüksektir. Bu oranının çok yüksek olması ilde genç ve dinamik bir nüfusun ortaya çıkmasını sağlamıştır. Böylece aşırı nüfus artışı Şanlıurfa ilinde kırsaldan kentlere doğru göçü de artırmıştır. Kentlerde biriken aşırı nüfus nedeniyle çeşitli sorunlar ortaya çıkmıştır. Ayrıca İlde Türk, Arap, Kürt vb. birçok kökeni farklı insan grubu yaşamakla birlikte son yıllarda Suriye'den gelen etnik kökeni farklı insanların bir arada olması da hem kalabalık olan nüfusu artırmış hem de kültürel uyumsuzluğu beraberinde getirmiştir. Nüfusun sürekli değişmesinde bir yandan doğumlar etkili olurken diğer taraftan ölümler ve göç olayları etkili olmaktadır. Nüfusun sürekli hareket halinde olması da bazen nüfus miktarının artmasına bazen de eksilmesine neden olmaktadır. Hızlı nüfus artış beraberinde birçok sorunu da getirirken hızla artan bu nüfusun ihtiyaçlarını karşılayabilmek için yeni ve sürekli güncellenen planlamalara ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. İşte bu çalışmayla nüfusun gelişimi, dağılışı, hareketleri ile çeşitli sosyal ve demografik nitelikleri hakkındaki bilgiler önce istatistiksel veriler haline getirilmiş, daha sonra bu verilerle ilgili çeşitli tablolar, grafikler ve CBS yardımıyla haritalar yapılarak konuların daha iyi anlaşılabilmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Nüfusun ihtiyaçlarına yönelik ilgili alanlarda ileriye dönük planlamalara yardımcı olması açısından bu çalışma önem arz etmektedir. Anahtar Kelimeler: Şanlıurfa, Nüfus Gelişimi, Göç, Nüfus Hareketleri, Nüfus Nitelikleri.