Besni (Adıyaman) bağlarında farklı üzüm çeşitlerinde vefarklı terbiye sistemlerinde salkım güvesi [Lobesia botrana(Denis & Schiffermüller, 1775) (Lepidoptera: Tortricidae)]'nin popülasyongelişimi ve bulaşıklık oranının belirlenmesi / Determination of population development and infestation rate of European grapevine moth, Lobesia botrana (Denis & Schiffermüller, 1775) (Lepidoptera: Tortricidae) on different grape cultivars anddifferent training systems in besni̇ (adiyaman) vi̇neyards

Abstract

Bu çalışma, Besni (Adıyaman) bağlarında farklı üzüm çeşitlerinde ve farklı terbiye sistemlerinde Salkım güvesi [Lobesia botrana Denis & Schiffermüller (Lepidoptera: Tortricidae)]'nin popülasyon gelişimi ve bulaşıklık oranının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışma Suvarlı, Beşkoz, Oyalı ve Kızılpınar köylerindeki farklı üzüm ve terbiye sistemlerine sahip bağlarında yürütülmüştür. Çalışmada, Salkım güvesi'nin ilk ergin uçuşu, populasyonun yoğun olduğu dönemler, son ergin uçuşu, farklı üzüm çeşitlerindeki ve terbiye sistemlerindeki bulaşıklık oranının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ergin populasyon gelişimi eşeysel çekici feromon tuzaklarıyla takip edilmiştir. Tuzaklara yakalanan erginlerin sayımı haftalık olarak kontrol edilmiştir. Bulaşma oranını belirlemek için, deneme kurulu olan her bağ alanından rastgele seçilen 20 omcadan toplam 100 salkım kontrol edilmiştir. Çalışma sonucunda, L. botrana'nın ilk ergin uçuşunu 12 Nisanda gerçekleştirdiği son ergin uçuşunun ise 9 Kasımda gerçekleştiği belirlenmiştir. Bu verilere göre zararlının doğada 7 ay aktif olduğu sonucuna varılmıştır. Zararlının Beşkoz, Suvarlı, Oyalı 1, Oyalı 2, Oyalı 3 ve Kızılpınar köylerinde sezon boyunca eşeysel çekici feromon tuzaklarında yakalanan birey sayısı sırasıyla 484 127, 399, 586, 1126 ve 761 ergin/tuzak olmuştur. Lokasyonlara göre bulaşıklık oranı sırasıyla %73, %11, %44, %41, %66 ve %56 olarak belirlenmiştir. Zararlının bulaşıklık oranı çeşitler bazında değelendirildiğinde Besni kurutmalık, Alphonse Lavallee ve Serpenekıran üzüm çeşitlerinde sırasıyla %44, %41 ve %66 oranında bulaşıklık meydana getirdiği görülmüştür. Ayrıca zararlının Goble (Kütük) ve Telli terbiye sistemlerindeki bulaşıklık oranı karşılaştırıldığında sırasıyla %73 ve %66 oranında bulaşıklık belirlenmiştir. Sonuç olarak zararlının bulaşıklık oranının Alphonse Lavallee çeşidinde ve Telli terbiye sisteminde düşük kaldığı belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Lobesia botrana, bulaşıklık oranı, üzüm, popülasyon gelişimi, Besni