Geleneksellik ve modernlik bağlamında Şanlıurfa kadın dernekleri / Şanliurfa women's associations in the context of traditionalism and modernity

Abstract

Tarihsel süreç boyunca toplumların yapısında değişikliklere neden olan önemli kırılma noktaları olmuştur. Bu kırılma noktalarından biri de 18. yüzyıldan itibaren Avrupa'da meydana gelen bilimsel, ekonomik ve siyasi gelişmelerdir. Bu gelişmeler toplumu inceleyen düşünürler tarafından modernlik/modernite olarak adlandırılmıştır. Bu gelişmeler sadece Avrupa'daki toplumların yapısını etkilemekle kalmamış, Avrupa dışındaki toplumlara model olarak sunulan bir sürece dönüşmüştür. Bu süreç birçok toplumsal değişim kuramcıları tarafından modernleşme olarak nitelendirilmektedir. Bu süreç Osmanlı Devletinin son dönemlerinden başlayarak günümüz Türkiye'sine kadar toplumsal yapının değişik yönlerinde kendini göstermiştir. Türkiye'de bu süreçten önemli ölçüde etkilenen kesimlerden biri de kadınlar olmuştur. Bu çalışmamızda da özellikle geleneksel bir toplum yapısına sahip olan Şanlıurfa'da modernleşme olgusunun kadın dernekleri üzerindeki etkisi geleneksellik ve modernlik bağlamında ele alınıp incelenmiştir. Bunun için çalışmamızın birinci bölümünde, araştırmanın konusu, amacı ve önemi açıklandıktan sonra izlenecek araştırma yöntem ve teknikleri belirlenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde kuramsal çerçeve oluşturularak modernlik, modernleşme, geleneksellik, sivil toplum, feminizm gibi kavramlar ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise önceden tasarlanan araştırma yöntem ve teknikleri çerçevesinde elde edilen bulgular analiz edilip değerlendirilmiştir. "Geleneksellik ve Modernlik Bağlamında Şanlıurfa Kadın Dernekleri" adlı çalışmamızın sonucunda modernleşme sürecinin Şanlıurfa'daki kadınlar üzerinde kendine has özellikler taşıdığı görülmüştür. Özellikle farklı toplumlarda söz konu olan ve gelenek olarak adlandırabileceğimiz geçmişten gelen birikimler, modernleşme sürecinde gerek Şanlıurfa'da ve gerekse kadınlar üzerinde farklı bir şekilde tezahür etmiştir. Kadınların günlük hayattaki yaşam ve düşünce tarzı, dini, siyasi, ekonomik alanlardaki davranış biçimi ve düşünce tarzı kendine özgü nitelikler taşıdığı görülmüştür. Kadınlar modern değerleri benimserken gelenekten gelen birçok alışkanlığı, değeri de benimseme ve sürdürme eğilimi göstermiştir. Söz konusu geleneksel değerler, modern dediğimiz yeni değerlerle karşılaştığında kendine has özellikler taşıyan bir yapıya bürünmüştür. Bu durumun modernleşmenin evrensel ve tek tip özellikler taşıdığını iddia eden klasik modernleşme kuramcılarının aksine, modernleşme sürecinin farklı toplumlarda kendine has bir şekilde tezahür ettiğini belirten çoklu modernlikler kuramına daha çok uyduğu anlaşılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Gelenek, Geleneksel, Geleneksellik, Modern, Modernlik, Modernleşme, Sivil Toplum, Sivil Toplum Kuruluşları, Kadın Dernekleri.