Şanlıurfa ilinde farklı bağ terbiye sistemlerinin ekonomik yönden karşılaştırılması / Economic comparison of different vineyard finishing systems in Şanlıurfa province

Abstract

Asmanın anavatanı Anadolu'yu da içine alan ve Küçük Asya denilen (Kafkasya dahil) bölgedir. Asma, üzüm verimi bakımından ekonomik ve çeşit zenginliği ile genetik materyal oluşturma açısından Türkiye'nin önemli bir bitkisidir. Bu çalışmada, Şanlıurfa il sınırları içinde yer alan kapama bağlarda kullanılan farklı terbiye sistemlerinin sulama durumu, toprak yapısı, eğim, gübreleme, bağın yaşı, üzüm çeşidi gibi değişken özellikler dikkate alınarak ekonomik analizi yapılmıştır. Ayrıca yörede bağcılığın gerilemesine neden olan diğer faktörler de belirlenmiş ve çözüm önerileri geliştirilmiştir. Araştırma Şanlıurfa İlinde kapama bağcılık yapılan tarım işletmelerinin tamamını kapsamaktadır. Araştırmada, bağcılıkta değişen masrafların serpene terbiye sisteminde 389.84TL/da, goblede 516,71TL/da, herekte 152.00TL/da ve telli terbiye de 2 242.81TL/da olduğu saptanmıştır. Terbiye sistemleri karşılaştırıldığında brüt karın telli terbiye sisteminde diğer terbiye sistemlerinden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Serpene terbiye sisteminde 227.758TL/da, goblede 356.305 TL/da, herekte 122.288TL/da ve telli terbiye sisteminde ise 756.190TL/da brüt kar elde edildiği saptanmıştır. 2017 yılında GDHB verilerine göre Şanlıurfa da bağcılık üretim faaliyetine alternatif olan Antepfıstığında değişen masrafların 300.61 TL/da ve brüt karın 1 610.90TL/da olduğu belirtilmiştir. Şanlıurfa'da üreticilerin miras yolu ile edindikleri bağlarda brüt karı yüksek bile olsa telli terbiye sistemleri gibi yeni üretim tekniklerine geçmek istemedikleri, üretim masrafı daha düşük brüt karı daha yüksek olan Antepfıstığı üretimini yapmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Çalışmada Kruskal Wallis-H Testleri kullanılmıştır. Kruskal Wallis-H Testinde anlamlı farklılıkların ortaya çıkması durumunda, farkın kaynağını gösterebilmek için, Post-Hoc test istatistikleri kullanılmıştır. Araştırmada nominal değişkenlerde Ki-kare testi uygulanmıştır. 2x2 tablolarda gözelerdeki beklenen değerlerin yeterli hacme sahip olmaması durumlarında Fisher's Exact Test kullanılmıştır. RxC tablolarda ise Monte Carlo Simülasyonu yardımıyla Pearson Ki-Kare analizi uygulanmıştır. Sonuçların değerlendirilmesinde güven aralığı %95 olarak kabul edilmiştir.