Kur'an'da peygamberlerin istiğfarı / Repentance of the prophets in The Qur'an

Abstract

Bu araştırmada Kur'an'da Peygamberlerin İstiğfarı ele alınmıştır. Araştırmanın amacı Peygamberlerin günah işlemekten mâsum olup olmadıklarını incelemek, mâsumiyetin sınırlarını belirlemek ve istiğfar sebeplerini ele almaktır. "Peygamberler günah işledikleri için mi istiğfarda bulunuyorlar, yoksa istiğfar etmelerinin başka sebepleri mi var?" sorusuna cevap bulmak da çalışmanın amaçları arasındadır. Bu bağlamda ismi Kur'ân-ı Kerîm'de istiğfarla anılan tüm peygamberlerin mağfiret talep etme sebepleri ele alınmıştır. Kur'ân-ı Kerîm'in ısrarla vurguladığı "beşer olma" vasfının tabii neticesi olarak peygamberlerden yanılma ve unutma sonucu hatalar sâdır olabilir. Onların hata yapmaları insan olmalarının en bâriz göstergesidir. Kur'an'da istiğfarda bulunan peygamberlerden Hz. Âdem, peygamberlerin ilki olduğu gibi istiğfar eden peygamberlerin de ilkidir. Hz. Âdem gibi Hz. Mûsa da beşerî duygularla hata etmiş ve sonrasında mağfiret talebinde bulunmuştur. İstiğfar eden diğer peygamberlerden Hz. Nûh, Hz. İbrâhim ve Hz. Muhammed'in başkaları için istiğfarda bulunmaları onların engin şefkatlerinden kaynaklandığı, Hz. Dâvûd ve Hz. Süleyman'ın istiğfarının bir iç muhasebeye dayandığı görülmektedir. Hz. Yûnus ümmetinin iman etmesinden umut kestiğinden, bulunduğu şehri izinsiz terk ettiği için mağfiret dileğinde bulunmuştur. Hz. Îsâ'nın istiğfarı ise bütün bu örneklerin dışında ümmetinin durumunu Allah'a havale etmekten ibarettir. Peygamberlerden sâdır olan, bu hatalar-Hz. Yûnus örneği hariç- nübüvvet alanıyla ilgili görevleriyle alakalı olmayıp beşerî özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Kendilerinden sudûr eden bu aykırılıkların tebliğleriyle de ilgisi bulunmamaktadır. Anahtar Kelimeler: Tefsîr, Mâsumiyet, Günah, Tövbe, İstiğfar, Peygamberler.